Politiek

Nieuwkomers in de Kamer moeten eerst hobbels over

Het Gezonde Verstand, Respect, Sterk, Artikel 1 en zelfs de Partij voor de Niet-Stemmers. Ze doen allemaal een poging om op het stem­biljet voor de verkiezingen van 15 maart te komen. Of ze door de keuring van de Kiesraad heen komen, is maar de vraag.

Anne Vader
6 January 2017 15:53Gewijzigd op 16 November 2020 09:30
Vier afsplitsers op een rij in de Tweede Kamer: ex-VVD'er Johan Houwer, Selcuk Ozturk en Tunahan Kuzu (Groep Kuzu/Ozturk) en Norbert Klein (Fractie Klein). beeld ANP, Bart Maat
Vier afsplitsers op een rij in de Tweede Kamer: ex-VVD'er Johan Houwer, Selcuk Ozturk en Tunahan Kuzu (Groep Kuzu/Ozturk) en Norbert Klein (Fractie Klein). beeld ANP, Bart Maat

Je verovert niet zomaar een blauwe zetel in Den Haag. Wie met een nieuwe partij wil meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen, moet zich eerst laten regis­treren bij Kiesraad. Nog nooit deden zo veel partijen dat als nu: 81. De Kiesraad onderwerpt de namen aan een keuring: is die niet misleidend voor de kiezer of in strijd met de openbare orde?

Gisteren boog de Raad van State zich over bezwaren tegen twee namen. Zo vocht de Vrijzinnige Partij van Kamerlid Klein (afgesplitst van 50PLUS) de Vrouwenpartij (VP) aan. De afkorting VP, die voor beide partijen wordt gebruikt, zou verwarrend voor de kiezer zijn. Ook de Partij voor de Niet-Stemmers en de Club van niet kiezers stonden tegenover elkaar. De uitspraak volgt later deze maand.

Overigens wil het record aan geregistreerde partijen nog niet zeggen dat het stembiljet straks op behangrolformaat moet worden gedrukt. Het ligt niet voor de hand dat alle 81 partijen daarop een plek veroveren. In 2012 deden er uiteindelijk ‘maar’ 21 van de 48 geregistreerde partijen mee.

Hoeveel dat er dit jaar zijn, zal blijken na 30 januari, de dag waarop partijen hun kandidatenlijst indienen bij de Kiesraad. Dat lukt niet alle nieuwkomers. Voor hen geldt een extra hobbel: zij moeten ook 580 ondersteuningsverklaringen inleveren én 11.250 euro borg betalen.

Dat zo veel partijen in de race zijn voor een Kamerzetel, vindt politicoloog Marc van de Wardt van de universiteiten in Tilburg en Gent opmerkelijk. Hij doet onderzoek naar de opkomst en het verdwijnen van nieuwe partijen. „Als je kijkt naar de statistieken, de voorkeuren van kiezers en het aanbod aan onderwerpen, is het partijsys­teem oververzadigd”, zegt hij over zijn onderzoek. „De partijen van Roos en Baudet –aanstichters van het Oekraïnereferendum– vissen in dezelfde vijver als de PVV. Ook Nieuwe Wegen van ex-PvdA’er Monasch speelt in op de heersende onvrede. Maar dat doen PVV en SP ook al.”

Hoe kan het dat er zich toch zo veel nieuwkomers melden? Volgens Van de Wardt wil niet iedereen electoraal succesvol zijn. „Persoonlijke media-aandacht kan ook een reden zijn om mee te doen. Of neem afsplitsers die hun baan willen behouden, of iemand die een onderwerp op de politieke agenda wil zetten, ongeacht de kans op succes.” Daarnaast overschatten sommige politici in spe de kans op succes, denkt de politicoloog.

Slechts een enkeling maakt kans op een Kamerzetel: de laatste peilingen biedt alleen hoop aan Voor Nederland en DENK. De eerste partij is opgericht door twee ex-PVV’ers; DENK komt uit de koker van twee ex-PvdA’ers. „Afsplitsers hebben een voorsprong. Zij hebben al een zetel en al media-aandacht. PVV-leider Wilders is het als voormalig VVD-Kamerlid op die manier ook gelukt”

De Partij voor de Dieren en 50PLUS, die van buitenaf in de Kamer wisten te komen, laten zien dat een eigen niche ook een succesfactor kan zijn. „Je profileren op een specifiek issue of je richten op de belangen van een specifieke groep is een manier om toch succesvol te zijn in een oververzadigd partijsysteem.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer