„Als u een oppositieleider veroordeelt die premier dreigt te worden, gaat dit mooie land naar de knoppen”, waarschuwde Wilders op 23 november voor de rechtbank. De vrijheid van meningsuiting zou dan op ontoelaatbare wijze ingeperkt worden, betoogde hij. En de rechter zou niet alleen hem, maar ook bijna 1 miljoen PVV-kiezers veroordelen.

Zijn advocaat Knoops voegde daar aan toe dat de rechter zich in feite uitspreekt over het PVV-verkiezingsprogramma. „Dat is inbreken in de eerbied van een politieke partij.”

Feit is dat Wilders, ook na een veroordeling, volledig vrij blijft om in het parlement te zeggen wat hij wil. Het is ook wel vaker voorgekomen dat de vrijheid van meningsuiting van een politicus door de rechter werd beperkt. Die politici, zoals de Franse Jean-Marie Le Pen, konden daarna nog steeds hun ambt blijven bekleden. Wilders wordt dus niet monddood gemaakt.

De lust bij andere partijen om met de PVV samen te werken zal na het proces –ongeacht de uitspraak– niet toenemen. Maar die was toch al niet groot. Wilders heeft zich immers in april 2012 al bijna onmogelijk gemaakt als coalitiepartner door weg te lopen uit bezuinigingsonderhandelingen met VVD en CDA.

Electoraal gezien zou Wilders’ PVV van het proces kunnen profiteren, ten koste van zijn politieke concurrenten. Zijn populariteit zal er groter door worden, net als zijn imago van buitenstaander.

Belangrijker nog is dat het vertrouwen in de rechtsstaat (rechtspraak en politieke instituties) door de rechtszaak een knauw krijgt, zeker bij de PVV-aanhang. Wilders sprak steeds bewust van een „politiek proces.” De Haagse elite zou hem schaakmat willen zetten. Dat beeld zal tijdens de komende verkiezingscampagne zeker een grote rol gaan spelen.