Gerry Mangentang (32) is enthousiast over zijn werk. „Ik doe dit werk niet alleen om geld te verdienen, maar ook vanuit een soort roeping. Ik wil graag, samen met vele anderen, deel zijn van een positieve beweging, die verandering brengt in Indonesië. Het geeft veel voldoening om te zien dat overheidsmedewerkers veranderen door wat wij doen.”

Mangentang werkt in Jakarta voor het jonge initiatief Qlue, en geeft er leiding aan de ontwikkelaars. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is 25 jaar. Het bedrijfje is gehuisvest in een eenvoudig kantoor in Zuid-Jakarta.

Qlue is een app waarmee gebruikers rechtstreeks in contact komen met de lokale overheid. In de naam klinkt het Indonesische keluhan door, dat klacht betekent. De app geeft de mogelijkheid om binnen 24 categorieën klachten aan de overheid te communiceren. Het gaat om zaken zoals afval, geweld, publieke faciliteiten en verdachte activiteiten.

Het idee is simpel: een gebruiker maakt een foto, omschrijft de klacht en geeft toestemming om ook zijn of haar locatie te delen. Medewerkers van Qlue beoordelen of de klacht niet vals is en delen hem daarna met het juiste departement.

Steun gouverneur

Op basis van de afhandeling van klachten en een aantal andere criteria worden er ranglijsten bijgehouden. „De app werd in 2014 gelanceerd en inmiddels hebben we rond de 600.000 gebruikers en ontvangen we dagelijks rond de 5000 klachten, zonder dat we een grootschalige marketingcampagne voor bekendheid zijn gestart. Het is ons streven om volgend voorjaar 1 miljoen gebruikers te hebben.”

De meeste bekendheid dankt de applicatie aan de huidige gouverneur van Jakarta, Basuki ”Ahok’ Tjahaha Purnama, die de applicatie met passie promoot. Speerpunten van zijn beleid zijn onder meer transparantie en het terugwinnen van vertrouwen in de overheid. Publieke participatie helpt daarbij uiteraard.

Beide aspecten komen samen in de applicatie Qlue: burgers worden uitgedaagd om betrokken te zijn bij hun leefomgeving en tegelijk worden ambtenaren gedwongen om goed werk te leveren. Niet alleen burgers maken gebruik van de ranglijsten, leidinggevenden bij overheidsdiensten kunnen via deze gegevens de kwaliteit van hun medewerkers bepalen.

Qlue maakt dan ook deel uit van het programma Jakarta Smart City waarmee Ahok de uitwisseling van informatie tussen lokale overheid en burgers wil verhogen.

Zes brieven

De bedenker van de app Qlue is de 33-jarige Rama Raditya. Hij studeerde in Washington DC en wilde daar in eerste instantie na zijn studie blijven wonen. Zijn ouders overtuigden hem ervan dat hij terug moest komen naar zijn geboorteland om daar bij te dragen aan de ontwikkeling van het land.

Raditya stuurde twee jaar geleden de toen net aangestelde gouverneur een brief met daarin zijn idee. Raditya: „Ik heb de brief zo’n zes keer gestuurd en toen had hij er waarschijnlijk zo genoeg van dat hij mij heeft uitgenodigd.”

Hij lacht. „Ik was helemaal klaar met al de troep die ik tegenkwam in Jakarta en besloot dat er iets aan moest gebeuren. Ik vind dat we er allemaal voor moeten zorgen dat ons land er in de toekomst beter uit ziet.”

Met Qlue, waar inmiddels 38 mensen werken, geeft Raditya hier vorm aan. Het bedrijf is nog niet uit de rode cijfers, alhoewel het concept inmiddels verkocht is aan andere steden en bedrijven. „Het gaat er ons niet in eerste instantie om veel winst te maken, maar om een verandering tot stand te brengen.”

De afgelopen jaren is Qlue voornamelijk gefinancierd door twee grote bedrijven, waarvan Raditya de namen liever nog niet loslaat. „Zij geloven in ons en willen niet dat dit idee faalt. Dat is de reden dat wij niet, zoals zo veel start-ups, in het eerste jaar al ten onder zijn gegaan.”

Kritiek

Mangentang zegt dat burgers enkele jaren geleden erg sceptisch waren over de overheid en dat dit mede te maken had met corruptie. „Door het beleid van de huidige president Jokowi en de gouverneur van Jakarta lijkt daar wel wat verandering in te komen.”

De andere kant is dat juist de aanpak van corruptie door Ahok diepgewortelde krachten in Indonesië heeft losgemaakt. De gouverneur ligt onder vuur vanwege vermeende blasfemische uitspraken over de Koran. Begin november was er een grote massademonstratie met honderdduizenden islamitische hardliners tegen hem, later die maand werd hij officieel als verdachte aangemerkt in deze zaak en voor december staat een nieuwe demonstratie gepland.

Raditya: „Het lijkt alsof het hier gaat om een religieuze kwestie, maar het is in eerste plaats politiek. De druk op Jokowi en Ahok wordt op deze manier opgevoerd. Een bepaalde groep mensen zoekt continu naar mogelijkheden om hen aan het wankelen te brengen.”

Volgens hem is de grote kracht van Ahok dat hij dingen voor elkaar krijgt. „In de jaren voordat hij aan de macht kwam hebben we nooit een gouverneur gehad met visie. Nu hebben we die wel. Hij krijgt dingen voor elkaar en dat binnen twee jaar. Dat roept hoe dan ook weerstand op, en helemaal bij de elite die door hem aangepakt wordt.”

De gedachte dat Raditya, die overigens moslim is, dit zegt omdat Ahok Qlue ondersteunt, verwerpt hij direct. „Het maakt mij niet uit hoe hij eruitziet, wat hij gelooft en wat hij leuk vindt, maar het maakt mij uit dat hij dingen voor elkaar krijgt die het land beter maken, en dat doet hij.”

Mangentang, christen, spreekt de wens uit dat Ahok herkozen wordt. „Er is veel meer tijd nodig om deze veranderingen diep te laten wortelen, maar wat er gebeurd is in de afgelopen twee jaar geeft me hoop en geloof dat veranderingen mogelijk zijn.”

Dit artikel kwam tot stand met steun van de Marinus Plantema Foundation.