„Kostwinnerssamenleving ligt achter ons”
De klassieke kostwinnerssamenleving -man werkt, vrouw zorgt- ligt volgens minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid achter ons. „En die tijd komt ook niet meer terug.” De CDA-bewindsman kreeg op de derde RMU-familiedag weinig bijval. „Alsof vrouwen zich buiten de arbeidsmarkt niet zouden kunnen ontplooien. Dat is te dwaas voor woorden”, aldus RMU-directeur P. Schalk.
De reformatorische vakorganisatie vierde afgelopen zaterdag met ruim 2000 mensen in het Dolfinarium in Harderwijk haar twintigjarig bestaan. Bij die gelegenheid onthulde voorzitter J. W. Overeem een nieuw RMU-logo.
Minister De Geus leverde ’s ochtends een bijdrage aan de themabijeenkomst ”Ons dagelijks leven; renbaan of loopbaan?”. Wat hem betreft mag er van een samenleving met „jakkerende mensen, zonder rust noch duur” geen sprake zijn.
De bewindsman greep de gelegenheid aan om zijn ideeën over een levensloopregeling -sparen voor vrije tijd gedurende het arbeidzame leven- voor het voetlicht te brengen. De vergrijzing van de samenleving maakt het volgens De Geus noodzakelijk dat zowel mannen als vrouwen hun talenten ontplooien. „Gebeurt er niets, dan krimpt de economie, wordt ons socialezekerheidsstelsel onbetaalbaar en wordt het onmogelijk om bij een toenemende vraag de stijgende kosten voor de gezondheidszorg op te brengen.”
Meer mensen in het betaalde arbeidsproces, dus: langdurig werklozen, arbeidsongeschikten, ouderen en vrouwen. „Meer mensen kunnen werken, en ze kunnen ook langer werken”, aldus De Geus. In tijd voor zorg en opvoeding, voor scholing en bezinning kan vervolgens door middel van een levensloopregeling worden voorzien. Zo’n regeling is in de ogen van de CDA-bewindsman „maatwerk met een individueel karakter.” „De levensloopregeling biedt dus de mogelijkheid om werk en gezin beter met elkaar te combineren.”
RMU-directeur Schalk noemt die conclusie „behoorlijk kort door de bocht.” Een levensloopregeling zoals De Geus die voor ogen staat, is volgens hem „elitair. Welk zogenaamd spitsuurgezin kan er nou 12 procent van zijn salaris opzij leggen om daar later een periode voor vrij te kunnen nemen?”
Daar komt bij dat werkgevers op een overspannen arbeidsmarkt -zoals een paar jaar geleden- niet zullen staan te juichen wanneer werknemers er voor een langere tijd tussenuit willen. Schalk: „Ook nu niet. Per maand komen er 14.000 werklozen bij. Een werkgever kan dus kiezen. Neemt hij de persoon die aanspraak maakt op de levensloopregeling, of gaat hij voor iemand die die wens niet heeft?” Voor de RMU-directeur is het nog maar de vraag of een levensloopregeling garanties biedt voor de betaalbaarheid van zorg en sociale zekerheid. „Het gaat om een spaarpotje voor zichzelf. Van zorg voor elkaar is geen sprake.”
Het pleidooi van de minister voor meer werkende mensen onderschrijft Schalk. „Een deel van de arbeidsongeschikten kan wellicht ander, beter passend werk doen. Ook staan er te veel mensen structureel langs de kant, ruim een half miljoen. Maar om nou ook koste wat het kost alle vrouwen richting een betaalde baan te praten, dat gaat veel te ver.” Hij betreurt het dat De Geus in dat verband niets heeft gezegd over zaken zoals vrijwilligerswerk en de waarde van het gezin in de samenleving. „Ik had op dat punt meer nuance in zijn verhaal verwacht. We praten over arbeid en zorg. Laten we die twee woorden eerst maar eens omdraaien. Dat lijkt me een bijbelse lijn.”
In de forumdiscussie zei RMU-lid mevrouw M. de Jong „geschrokken” te zijn van De Geus’ boodschap. „Mijn ervaring is juist dat ik mijn talenten als huisvrouw heb kunnen ontwikkelen. Ik vind, ondanks de drukte van een gezin, dagelijks tijd voor stille tijd. Ik voel me als een vis in het water als ik zie dat mijn man en de kinderen zich thuis kunnen opladen voor een nieuwe werkdag. En mijn belangrijkste taak is om biddende huisvrouw te zijn.”
Ook forumlid ds. M. J. Kater uit Zeist ziet weinig in de „leuke rekensommetjes” van minister De Geus. „Ik ben voorstander van het bestrijden van individualisme. Wat dat betreft valt er aan de carrièrezucht en -blindheid van mannen nog veel te verbeteren. Een zorgende vrouw, kinderen die hun vader zien, daar heb ik meer mee.” En vooral geen vluchtig gedrag in de renbaan van het leven, aldus de christelijke gereformeerde predikant. „We zitten op zondag zelfs vluchtig in de kerk, omdat het zo weer maandag is. We moeten rust in God zoeken. Begin maar eens met vijf minuten per dag.”