„Aanslag in New York was Gods megafoon”
„Kijk niet omhoog, kijk niet achterom, maar ren voor je leven!” Met deze woorden spoorde een politieman de overlevenden aan die het brandende World Trade Center uitvluchtten. Dezelfde woorden kregen na 11 september een belangrijke plaats in de prediking van dr. Joel R. Beeke, predikant van de Heritage Netherlands Reformed Congregations in Grand Rapids. „Als deze tragedie ons niet op onze knieën brengt, wat dan wel?”
Toen de predikant van het drama hoorde, zat hij verstijfd op zijn stoel. „Ik ben een echte workaholic, maar ik kon me die week niet meer concentreren. Het was alsof ik een dierbare vriend had verloren. Het hele land rouwde. Iedereen leek te weten dat dit niet een eenmalig incident was, maar het begin van een oorlog tegen het terrorisme. En wie denkt er bij zo’n indrukwekkende en beangstigende gebeurtenis niet gelijk aan de eindtijd?”
Ook de gemeente van ds. Beeke verkeerde in een shock. „De gemeenteleden herkenden deze gebeurtenis als een waarschuwing van God.”
De eerstvolgende zondag na 11 september preekte de predikant over Genesis 19:17: „Behoud u om uws levens wil.” Ds. Beeke: „Wij moeten vluchten tot Christus, zoals de twijfelende Lot ontkwam uit Sodom. We mogen deze wereld niet vast blijven houden, maar moeten vluchten om ons leven te behouden.”
Drie weken later, toen de gebeurtenis een beetje bezonken was, preekte de predikant over ”Gedenkt aan de vrouw van Lot.” „In de preek wees ik erop dat de eerste indrukken wel waren weggeëbd. Maar het gaat om de vraag wat de gebeurtenis met ons heeft gedaan. De vrouw van Lot keek achterom omdat ze naar die verderfelijke wereld terugverlangde. Zo kan de mens ook al snel weer achteromkijken ondanks de indringende waarschuwing die de Heere ons op 11 september gaf. Inmiddels zijn de aanslagen niet meer het eerst besproken onderwerp op pastorale bezoeken. Mensen hebben van nature de neiging zo snel mogelijk terug te vallen in hun oude leefstijl. Maar er is een nationale omkeer nodig. Het hele land moet rouw bedrijven. Als deze tragedie ons niet op onze knieën brengt, dan vraag ik me af wat dan wel?!”
Direct na de aanslagen werd de predikant bedolven onder artikelen, e-mails en briefwisselingen tussen predikanten. Ds. Beeke: „Iedere voorganger wil zijn eigen zegje doen over zijn visie op de aanslagen. Het merendeel verwees direct naar de eindtijd. In mijn kast liggen inmiddels meer dan 125 speciale uitgaven van tijdschriften over de aanslagen. De eindtijd lijkt wel een hot issue. Maar binnen onze gemeenten bemerk je toch een grotere stabiliteit. Ik heb het onderwerp wel aangehaald en toegepast in mijn preken, maar het niet bijzonder benadrukt. De zaken rond de eindtijd vormen slechts een klein facet van wat de Heere tot ons zeggen wil. Het gaat erom dat we gereed zijn om Hem te ontmoeten.” Hoewel de predikant voorzichtig is met directe conclusies over 11 september en de eindtijd, ziet hij wel ontwikkelingen die wijzen op de naderende voetstappen van Christus. Ds. Beeke: „Ik geloof dat de eindtijd gepaard gaat met een toenemende intensiteit van de geloofsbeleving. De godvruchtigen worden godvruchtiger, de goddelozen worden goddelozer. In de Schrift onderscheid ik twee soorten teksten die zich over de eindtijd uitlaten. Eén tekst zegt mij dat er een grote opwekking in de kerk zal plaatsvinden. De andere tekst is de twijfelende vraag: „Zal Hij nog geloof vinden op aarde?” Het overblijfsel van Gods kinderen zal groeien en sterker worden in het geloof. Maar vergeet niet dat ze nog steeds een klein groepje zullen vormen. De goddelozen worden slechter en slechter en zullen proberen Gods Kerk volkomen te verwoesten. Ik weet niet of de aanslagen daarmee te maken hebben. We moeten altijd voorzichtig blijven met zulke voorspellingen, omdat er ook zo veel is wat de Heere ons niet heeft geopenbaard. In mijn reizen over de wereld heb ik gemerkt dat er in alle delen van de kerk een toenemende aandacht is voor bevindelijke reformatorische prediking en onderwijs. Letland, Italië, Brazilië, Zuid-Afrika, Engeland, Schotland, Bali, Singapore: er zijn zo veel plaatsen waar mensen hongeren naar de kennis over de gereformeerde leer en het gedachtegoed van de puriteinen. Dat is een opvallend verschijnsel. Misschien dat de Heere op deze manier voor een opwekking zorgt.”
Volgens de predikant is het overdreven om te denken dat het kerkelijk leven na 11 september drastisch is veranderd. „Ik denk dat er een tendens is om elk gebeuren overdreven te verbinden met de impact die het heeft op het kerkelijk leven. De aanslagen zijn nog te actueel om daar een goed beeld van te krijgen. Daar heb je een lange termijn voor nodig. Maar het is wel opvallend dat ook buiten de reformatorische kerken een grotere ernst is doorgedrongen tot verschillende preekstoelen. Aan de andere kant heeft Amerika tot nu toe geen nationaal teken van berouw getoond. Amerika is een christelijke natie, in de algemene zin van het woord. Amerikanen zullen in tijden van nood terugvallen op de kerk, die vastheid en zekerheid geeft. Het is aan de ene kant een goede tijd om predikant te zijn, maar anderzijds ook een moeilijke tijd. Na de aanslagen realiseren mensen zich weer dat er een leegte is in hun leven zonder God. Ze voelen hun kwetsbaarheid. Iedereen leeft met het idee dat er morgen antrax in je post kan zitten of dat er een bom kan worden geplaatst in de winkel waar je altijd boodschappen haalt. Het is goed dat mensen zich realiseren dat de toekomst niet veilig is zonder God. Daardoor krijgen ze honger naar iets dat hoger is dan hun eigen gedachten.”
Ds. Beeke ervaart het als een troost dat de Heilige Geest machtig genoeg is de aanslagen te zegenen, zodat de Amerikanen terugkeren naar God. „Aan de andere kant kunnen we op theologische en historische gronden zeggen dat er vreselijke dingen kunnen plaatsvinden in een samenleving zonder dat mensen omkeren naar de Heere. Ieder incident is een waarschuwing van God. De Heere spreekt altijd door bepaalde gebeurtenissen in het dagelijks leven. De oudvaders zeiden het al: „In het Evangelie komt er een stille roepstem tot ons, die spreekt in de dagelijkse beslommeringen van het leven. Maar soms gebruikt de Heere God een megafoon om ons luid toe te roepen dat we ons moeten bekeren. Ik denk dat Hij dat op 11 september deed. Amerika en de hele wereld, wij zijn in Gods goedheid ernstig gewaarschuwd om terug te keren van onze boze weg. Nu rest ons nog de liefdevolle roepstem: Waarom zoudt gij sterven, o huis Israëls?”
Dit is deel 3 in een vierdelige serie over kerken in de VS na 11 september.