Toen de 23-jarige Vergunst in 1949 zijn studie aan de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten afrondde, aanvaardde hij het beroep van zijn thuisgemeente Leiden met het oog op uitzending als legerpredikant naar Nederlands-Indië. Inderdaad –zoals een militair uit deze kring al hoopvol in zijn dagboek noteerde– zou Oost-Java zijn werkterrein worden. Er kwam echter een kink in de kabel: de verplichte vaccinatie was een probleem, en kort daarna liep de strijd in Indië ten einde en moesten de militairen mét hun veldpredikers terug naar Nederland. Vergunst werd enkele maanden later predikant dan gedacht was. Standplaats: niet Surabaja, maar Zeist.

In de jaren ervoor bestond de geestelijke verzorging van militairen uit bevindelijk gereformeerde kring voornamelijk uit het toezenden van brieven en lectuur, terwijl ze elkaar opzochten voor het houden van geïmproviseerde kerkdiensten.

Onder het gehoor van veldpredikers van andere signatuur voelden ze zich doorgaans ontheemd. Ze hielden dus zelf maar leesdiensten: in kerkjes, in een schoollokaal, garage of kegelzaal, of gewoon in de militaire slaapruimte, op de rand van het bed. Jongerenblad Daniël publiceerde de adressen waar „Bevindelijk Gereformeerde prediking in de Oost” te beluisteren was. „We leefden er de hele week naartoe”, zei een soldaat later. „Onze zondagse groep was net een groot huisgezin.”

De band rondom Schrift en Belijdenis, heette het contact­orgaan dat in Surabaja werd gestencild. Ook binnen deze band was er oecumene, in het klein, en ook in bevindelijk gereformeerde kring ging elk na repatriëring zijns kerkelijken weegs, al bleven vriendschapsbanden soms vele decennia bestaan.

Buiten die kring moest oecumene er niet zijn, waarschuwde de beroepsmilitair die in Daniël een brievenrubriek voor de militairen in het verre eilandenrijk verzorgde. Jongens die tijdens hun verblijf in Indië belijdenis gingen doen in zoiets breeds als de Protestants-Christelijke Noodgemeente, moesten weten dat hun attestatie na repatriëring niet zou worden geaccepteerd. Als soldaten zich afzijdig hielden van de religieuze hoofdstroom, was dat geen schotjesgeest, maar „het waarachtige zieleheil onzer jongens” was in het geding, betoogde de auteur. „Het gaat om de waarheid.”

Lees ook in Digibron

Niet naar Indië, wel naar Amerika (Daniël, 03-11-2006)

Pastoraat in Indië - interview met J. den Hertog (Reformatorisch Dagblad, 17-05-2004)

Bevestiging en intrede Ds. A. Vergunst te Zeist (De Saambinder, 09-02-1950)

Cand. A. Vergunst beroepbaar gesteld (De Saambinder, 14-07-1949)

Ons werk voor de Millitairen (Daniël, 18-07-1947)