De meerderheid van de Amerikaanse evangelicalen lijkt volgende maand op de Democratische kandidaat Hillary Clinton te gaan stemmen. Naar verwachting zal 45 procent voor Trump kiezen. Hij lijkt vooral steun te krijgen van „machomannen met een witte huidskleur en een maatschappelijk geslaagd leven”, aldus de docent aan het Fuller Theological Seminary in Seattle (VS). Evangelicale voorgangers, niet-blanke of vrouwelijke kerkleden zijn over het algemeen tegen Trump.

Kaemingk gaf woensdag een gastcollege over Trump en de Amerikaanse evangelicalen. Café Religie Doet Ertoe gaat uit van de faculteit godgeleerdheid van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam en enkele andere theologische instellingen. Kaemingk, die een deel van zijn promotieonderzoek aan de VU deed, probeerde Nederlandse christenen duidelijk te maken waarom een deel van 
de evangelicale Amerikanen de 
–omstreden– Trump steunt.

Zakenman

Volgens de theoloog moet de opkomst van Trump worden gezien binnen de bredere context van het Amerikaanse godsdienstige klimaat en politieke stelsel. 
Diens ongekende populariteit 
valt mede te verklaren uit zijn successen als zakenman, aldus Kaemingk. „Business is godsdienst in de VS. In zo’n wereld zijn succesvolle zakenlui de priesters. Vanwege zijn uitzonderlijke 
prestaties in het zakendoen 
kreeg miljardair Trump het aureool van een hogepriester.”

Behalve een gewiekst zakenman is Trump ook een populist, zei Kaemingk. „Heel veel politieke ideeën heeft hij niet, maar Trump weet wel op grond van een simpel wij-en-zijschema meesterlijk vijandbeelden te creëren.”

Waarom Trump dan toch steun krijgt van veel christenen, verklaarde Kaemingk vanuit een historisch gegroeide tegenstelling binnen de Amerikaanse evangelicale beweging. Binnen de „fundamentalistische” groep evangelicalen, ontstaan door het verzet tegen de evolutieleer, voltrok zich in de vorige eeuw een splitsing tussen christenen die wilden deelnemen aan de Amerikaanse cultuur en politiek en zij die daar terughoudend in wilden zijn. Politiek en cultureel betrokken evangelicalen focusten op drie hoofdthema’s: abortus, gebeden in openbare scholen en homohuwelijk. Deze evangelicalen beschouwden die onderwerpen als onopgeefbare kern van de christelijke maatschappijvisie, en dat motiveerde hen volgens Kaemingk om onderdak bij de Republikeinse Partij te zoeken.

Wilders

Behalve deze „oude motieven” ziet Kaemingk ook huidige wereldwijde „populistische sentimenten” als beweegredenen om Trump te steunen. „Net als in Europa ervaren veel Amerikaanse kiezers een kloof tussen burgers en politici. Zoals in Nederland Pim Fortuyn en Geert Wilders van deze emoties gebruikmaakten, zo speelt de populist Donald Trump in op de aanwezige frustraties bij de kiezers. In plaats van politieke ideeën te ontvouwen, sluit hij aan bij de angst en boosheid van veel Amerikanen. Net als hen, ziet hij de VS graag als een staat die werd gevormd door blanken, in de geest van het protestantisme.”

Kaemingk probeerde ook theologische antwoorden te geven. Volgens hem speelt de zondagse eredienst een cruciale rol. „Sympathie voor populistische politici is onbestaanbaar in gemeenten waar vluchtelingen in het gebed worden opgedragen.”