„Heere, maak mij bekend mijn einde en welke de mate mijner dagen zij, dat ik weet hoe vergankelijk ik ben.”

Omdat de dood een afscheid van deze wereld is, is het nodig dat de mens eraan denkt zijn aardse goed op een ordelijke wijze te verdelen, zoals het moet zijn of zoals hij denkt dat het goed is. Zodat er na zijn dood geen reden is tot haat of andere misverstanden onder zijn achtergebleven vrienden. Dit is een lichamelijk afscheid van deze wereld en er wordt afscheid genomen van het aardse goed.

Men dient ook geestelijk afscheid te nemen. Dat is: men vergeeft van harte, louter om Gods wil, alle mensen die ons beledigd hebben. Omgekeerd verlangt men ook om Gods wil vergeving van alle mensen, van wie wij er velen ongetwijfeld zwaar beledigd hebben, op zijn minst door een slecht voorbeeld of aan wie wij minder weldaden bewezen hebben dan die wij verschuldigd waren krachtens het gebod van de christelijke naastenliefde.

Wij moeten de vergeving verlangen, opdat de ziel niet over één of andere aardse aangelegenheid blijft inzitten. Wanneer zo iemand afscheid van de aarde genomen heeft, dan moet hij zich alleen op God richten, waarheen de weg van het sterven zich dan ook keert en ons voert.

Maarten Luther,

reformator te Wittenberg

(”Preek, voorbereiding op het sterven”, 1519)