De trend is al jaren dat de misdaadcijfers in ons land op hun retour zijn. De politie registreerde in 2015 ruim 960.000 misdrijven. In 2007 waren dat er nog 1,3 miljoen. Daarmee daalde het totaal aantal geregistreerde misdrijven in die periode met 26 procent.

De afname is het grootst bij vernielingen en misdrijven tegen „de openbare orde en het gezag”, aldus het CBS.

„Nederland staat er op het gebied van misdaad duidelijk beter voor”, aldus criminioloog Jan van Dijk, emeritus hoogleraar slachtofferkunde aan Tilburg University, maandagmorgen. „Als mensen zeggen dat ons land onveiliger is dan dertig jaar geleden, is die stelling geheel ongefundeerd. Binnensteden van Rotterdam, Amsterdam en Utrecht liggen er buitengewoon vredig bij.

Dertig jaar geleden was dat heel anders. Op sommige plekken 
in Amsterdam durfde de politie niet meer te komen, zo groot 
was bijvoorbeeld de drugsoverlast.”

Hoe verklaart u de forse daling van de misdaadcijfers?

Van Dijk: „Belangrijke oorzaak is dat burgers en bedrijven hun eigendommen beter beveiligen. Na de golf van criminaliteit aan het eind van de vorige eeuw is er op allerlei gebied werk gemaakt van beveiliging. Denk aan steviger sloten, betere beveiliging van auto’s, het installeren van camera’s, de groei van het aantal particuliere beveiligers. Daardoor is het aantal inbraken de afgelopen jaren fors gedaald.”

Is de vergrijzing van invloed op de dalende misdaadcijfers?

„Ja. Het zijn vooral relatief jonge mensen die verantwoordelijk zijn voor criminaliteit. In Nederland is de vergrijzing niet heel extreem. Veel migrantengemeenschappen in ons land kennen grote gezinnen. Extreem is de vergrijzing wel in een land als Japan.”

Asielzoekers

In 2014 zei 36 procent van de Nederlanders zich weleens onveilig te voelen. Dat percentage ligt beduidend lager dan de 49 procent in 2005.

Toch best een fors percentage: de 36 procent die in 2014 zei zich onveilig te voelen.

„Feit is dat er onder Nederlanders minder gevoelens van onveiligheid leven. Dat bewijzen de metingen van de veiligheidsmonitors. Wel is er sprake van een soort vertragingseffect. De misdaad daalt sneller dan het gevoel van onveiligheid. Senioren voelen zich eerder onveilig dan jongeren. Die staan vaak zorgelozer in het leven. Dat nog steeds flink wat burgers zich weleens onveilig voelen, heeft ook te maken met de rol van media en sommige politieke partijen. Die wakkeren nogal eens angstgevoelens aan. Bijvoorbeeld door te beweren dat de toestroom van asielzoekers Duitsland onveiliger maakt. Het klopt inderdaad dat tijdens de jaarwisseling in Keulen asielzoekers betrokken waren bij massa-aanrandingen en dat vorige week bekend werd dat een Syrische asielzoeker kennelijk op het punt stond een aanslag te plegen in Duitsland. Maar daarmee kun je nog niet zeggen dat de toestroom van asielzoekers leidt tot meer misdaad in Duitsland.”

Wordt de misdaad in Nederland gewelddadiger?

„In vergelijking met andere landen valt dat wel mee. In Nederland lopen mensen niet zomaar overal rond met pistolen. Dat is een grote zegen voor ons land.”

In Amsterdam werd dit jaar bij een liquidatie in het criminele milieu het slachtoffer onthoofd en werd diens hoofd voor een waterpijpcafé gelegd. Hoe taxeert u dat?

„De georganiseerde misdaad woekert voort. Vaak is die sterk drugsgerelateerd. De problemen op dat gebied zijn niet over. Drugshandel is lucratief.”

Welke misdaadsoorten baren u zorgen?

„Onder meer mensenhandel. Nogal wat expertise bij de politie wat betreft de strijd tegen mensenhandel gaat verloren. Problematisch blijft ook dat nogal wat buitenlandse arbeiders in ons land worden uitgebuit. En onderschat ook niet de impact van onlinecriminaliteit.”