Het gemeentearchief van Vlissingen zet zaterdag de deuren open voor het publiek. Bezoekers kunnen in het archiefdepot terecht, dat gewoonlijk verboden terrein voor publiek is. Er is speciale aandacht voor het archief als bron.

„Als je echt wilt weten hoe iets is gebeurd, kan het archief je verder helpen”, zegt gemeente­archivaris Ad Tramper. Hij bladert behoedzaam door een dik boek: het Register van Eigendom van de gemeente Vlissingen. Van 1600 tot 1800 werd hierin minutieus met een ganzenveer bijgehouden wie welke panden bezat in de stad.

Tweehonderd jaar stond het in een kast en 200 jaar lang is het daar regelmatig uit gehaald om te worden bijgewerkt. Alle Vlissingse woningen en hun eigenaren stonden erin. Tramper wijst op een bladzijde. Er staat dat het pand Nieuwstraat 13 is gekocht door ene Michiel de Ruyter. De huidige eigenaar van Nieuwstraat 13 is er erg trots op om in het huis van de zeeheld te wonen. Het bewijs is in het archief te vinden.

Niet alle archiefstukken geven echter zekerheid over hoe dingen echt zijn gebeurd, weet Tramper. „Je kunt de waarheid benaderen, maar eigenlijk nooit zeggen: Zo is het gegaan, omdat je niet álle bronnen kent. En hoe betrouwbaar zijn bronnen trouwens? Bevatten ze informatie van horen zeggen, komt ze uit een krant – en klopt het wat die krant meldde? In een archief kom je dicht bij de waarheid, maar ik zeg niet dat je haar er vindt.”

Des te beter zijn de archiefstukken zélf te vinden. In ons land moet een gemeentearchief zich houden aan de Archiefwet. Die schrijft voor dat zaken in „goede, geordende en toegankelijke” staat moeten worden bewaard. „De burger moet kunnen vinden wat hij zoekt en de archivaris heeft daarin een scharnierfunctie.”

Een archief kan een bron van bewijsvoering zijn, benadrukt Tramper. „Premier Rutte zei deze week niet voor niets: „We moeten eens in de archieven duiken”, in de discussie over de herkomst van de afspraak met het Koninklijk Huis over vermogensbelasting. Op zo’n moment doet een archief niet alleen aan cultuurhistorie. Het is nuttig dat zo’n instelling dan tevens antwoorden kan geven.”

Internet

Drie sprekers gaan zaterdag tijdens de open archievendag in op het archief als bron. Ron van Maanen laat onlangs op internet ontsloten bronnen zien: een bevolkingsregister met 34.000 records plus glasnegatieven en scheepsbouwtekeningen van scheepswerf De Schelde.

Joep Bremmers spreekt over ”Archiefvorsers en overschrijvers” en belicht beroemde Vlissingse schrijvers, en Arthur Scheijde gaat op zoek naar Michiel de Ruyter in het gemeentearchief. Doorlopend worden er overtollige boeken en prentbriefkaarten verkocht.

Naast andere historische beelden van Vlissingen zijn er foto’s te zien van de verwoestingen in de binnenstad tijdens de Tweede Wereldoorlog (een voorschot op de herdenking van de bevrijding van de stad), plus nieuwe aanwinsten, waaronder een kistje met oude gemeentelijke documenten.

Het publiek kan het bijzondere Register van Eigendom bekijken en het dagboek van Jasper Jaspersen Brasser, die in 1754 Vlissingen en de Vlissingers beschreef. „Een soort voorloper van Google Street View”, aldus Ad Tramper.

Documenten

Ook wordt het bekende briefje tentoongesteld dat in de sokkel van het standbeeld van Michiel de Ruyter op de Vlissingse Boulevard werd gevonden. Een loodgieter schreef daarin in 1894 dat hij de man was die een koker met belangrijke documenten in de sokkel had achtergelaten. „Zo verwierf de man op zijn manier eeuwige roem.”

De open archievendag vindt plaats in het kader van de Maand van de Geschiedenis en duurt van 10.00 tot 16.00 uur.