De bekende Amerikaanse evangelicale opinieleider dr. Albert Mohler is glashelder: Als je wilt vasthouden aan Bijbelse uitgangspunten en zegt de waarde van huwelijk en gezin hoog te achten dan kun je Trump beslist niet steunen. “Hoe kun je familiewaarden verdedigen als je kiest voor een man die openlijk zegt dat geen vrouw bij hem veilig is,” schreef hij zondag in een opiniebijdrage in The Washington Post.

Voor Mohler heeft het openbaar worden van een filmpje met seksistische uitspraken van Trump, gemaakt in 2005, de deur echt dicht gedaan. “Dit jaar is de Republikeinse kandidaat, voor wat betreft zijn karakter, de personificatie van alles waartegen evangelicals altijd hebben gepreekt en gestemd. Hij is voor de derde keer getrouwd, als het gaat om seksualiteit schuift hij alle christelijke waarden van tafel, hij werkt op een patserige manier aan zijn persoon en vermogen. Normaal gesproken zou Trump met zijn manier van leven een nachtmerrie zijn voor evangelicals en niet de drager van hun hoop.”

Mohler verwijt zijn achterban verblind te zijn door het populisme van Trump. “Natuurlijk is Hillary een groot gevaar. Zeker. Maar Trump is dat niet minder. Dat de Republikeinse kandidaat alsnog tot bezinning komt en zijn zonden belijdt, wil de theoloog uit Louisville niet uitsluiten. “Maar het probleem is dat Trump de geloofwaardigheid van dergelijke spijtbetuigingen voortdurend met zijn eigen gedrag ondermijnt.”

De baptistenvoorganger is niet de enige evangelicale leider die zijn achterban oproept zich te distantiëren van de republikeinse kandidaat. Opvallend is dat Wayne Grudem, voorzitter van de Evangelical Theological Society en schrijver van een standaardwerk over christelijke politiek, zich eind vorige week van Trump afkeerde. “Tot voor kort zag ik in hem een geschikte kandidaat voor het presidentschap.” Grudem zegt spijt te hebben zich voorheen niet kritischer te hebben uitgesproken over het morele gedrag van Trump. “Ik vraag hem dringend zich terug te trekken.”

Ed Stetzer, rector van Wheaton College en tot voor kort directeur van LifeWay Research, vindt dat Trump duidelijk de grens van het acceptabele heeft overschreden. “Met excuses komt hij niet meer weg. Dit filmpje maakt duidelijk dat Trump gebroken heeft met de Bijbelse geboden. Evangelicale christenen kunnen het niet verantwoorden te stemmen op Trump. Doen ze dat toch, dan jagen ze een fantasiebeeld na. Hun deceptie zal immens zijn.”

Collin Hansen, hoofdredacteur van The Gospel Coalition, het netwerk voor evangelicale, conservatieve theologie, ziet de uitspattingen van Trump en de verlegenheid binnen de Republikeinse partij als een laatste stuiptrekking. “De rol van Religieus Rechts is uitgespeeld. De huidige paniek bij de evangelicalen is een laatste stuiptrekking.” Hansen, van wie binnenkort een studie over de geschiedenis van Religieus Rechts verschijnt, komt tot deze stelling omdat de steun van evangelicals aan Trump vooral gegeven wordt door vijftigplussers. “De jongeren nemen hier afstand van en zullen nooit meer steun geven aan rechts conservatieve politici.”

Een groep van 75 vooraanstaande evangelicals publiceerde donderdag, een dag voor het publiek worden van de bandopnamen uit 2005, op de website Change.org een manifest waarin ze opriepen geen steun te geven aan Trump. Met name zijn racisme en zijn polariserende stijl zette deze groep aan deze brief op te stellen. “Racisme is de oerzonde van Amerika.” Over Trumps seksistische uitspraken reppen ze geen woord. De ondertekenaars zijn vooral meer progressieve evangelicals zoals David Neff, de oud-hoofdredacteur van Christianity Today en Rick Cizik oprichter van de organisatie New Evangelical Partnership.

Ondanks de publicatie van Trumps schunnige uitspraken is er toch nog een behoorlijke groep leiders die achter hem blijft staan. Ralph Reed, voorzitter van de Faith and Freedom Coalition zegt de Republikeinse kandidaat te blijven steunen omdat bij hem thema’s als godsdienstvrijheid bescherming van ongeboren leven en werkgelegenheid in betere handen zijn dan bij Clinton. Gary Bauer van de organisatie American Values zegt dat christenen niet op zoek behoeven te gaan naar een politieke Messias. “We hebben al een eigen Messias, we hebben behoefte aan een krachtige politieke leider. En die heeft een ander profiel dan een geestelijk leider.”

Tony Perkins van de Familiy Research Council zegt de uitspraken van Trump te veroordelen maar hem desondanks te steunen. “Mijn steun aan hem is niet gebaseerd op gedeelde waarden maar op gedeelde zorgen.” Ook Robert Jeffress, predikant van de First Baptist Church in Dallas, vindt dat de obscene uitspraken van Trump afkeurenswaardig zijn, maar niet erg genoeg om zich van hem af te keren. “Ik zoek een president, geen zondagsschoolmeester. ‘Nee’ zeggen tegen Trump is ‘ja’ zeggen tegen Hillary. Je wilt toch niet zeggen dat Clinton moreel beter is dan Trump?”

Franklin Graham snapt die retorische vraag. Zaterdagmorgen schreef hij op Facebook: “De grove opmerkingen die Donald Trump elf jaar geleden heeft gemaakt, kunnen op geen enkele manier verdedigd worden. Maar de goddeloze, progressieve agenda van Barack Obama en Hillary Clinton evenmin.” Zondag riep hij in een toespraak zijn achterban op vooral te bidden. “Dat is beter dan discussiëren wat nog net wel acceptabel is en wat niet.”