„Eén grijze massa”, oordeelde oud-zwemkampioene en net gekozen Kamerlid Erica Terpstra in 1977 over de toehoorders van de Troonrede. Als eerbetoon aan de koningin droeg ze een hoed naar de ceremonie. Van alle 21 vrouwelijke Kamerleden was ze de enige.

„Als je in Den Haag op Prinsjesdag geen hoed draagt, wanneer dan wél?” vroeg het VVD-Kamerlid zich na afloop af. Ze bleek trendsetter, want in de opvolgende jaren namen vele vrouwelijke parlementariërs deze vraag ter harte. Een traditie was geboren.

Balzaal

Het Haagse museum Escher in Het Paleis toont tot en met 2 oktober de „mooiste, spraakmakendste en kleurrijkste hoeden van de afgelopen jaren.” In de balzaal van het voormalige winterpaleis van koningin-moeder Emma hangen 27 hoofddeksels.

Vanzelfsprekend ontbreekt een hoed van Erica Terpstra niet. Een opvallend exemplaar uit 1999 is uitverkoren. Het hoofddeksel baarde destijds veel opzien. De oud-zwemkampioene werd er zelfs mee uitgeroepen tot Nationale Teletubbie.

Van koningin Máxima hangen er twee. Eigenlijk één, want het hoofddeksel dat ze in 2002 droeg, heet eigenlijk een fascinator. Dat was een statement, weet Marcel Westerdiep, general manager van het museum. „De vraag welke hoed zij op Prinsjesdag zou dragen, hield velen bezig. Daarom koos ze bewust niet voor een hoed, maar voor een felrode fascinator.”

Máxima

Het andere hoofddeksel van de vrouw van koning Willem-Alexander stamt uit 2008. Diverse media waren lovend over haar paarse outfit en schreven: „Máxima is dan nog geen koningin der Nederlanden, maar al wel onze koningin van de mode.”

Op een kapiteinshoed staat ”Save Our Seas”. De draagster? Marianne Thieme. Hiermee vestigde de fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in 2011 de aandacht op de overbevissing 
van oceanen. Ook GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren droeg vorig jaar met haar hoofddeksel een politiek statement 
uit. Met haar fascinator van hout met FSC-keurmerk wilde ze de 
schijnwerpers zetten op de wereldwijde ontbossing. „We moeten in Nederland meer duurzaam hout gebruiken, de overheid voorop”, lichtte het Kamerlid haar keuze toe.

Wilders

De pers moet doorgaans weinig hebben van PVV-leider Wilders, maar over het uiterlijk van diens echtgenote Kristina op Prinsjesdag klinkt geen kwaad woord. Van haar hangen er hoeden van Prinsjesdag 2014 en 2015. Het bijschrift bij de laatste (rode) hoed: „Op Prinsjesdag staat de politicus Geert Wilders vaak in de schaduw van zijn vrouw. (…) Alle critici waren het eens: zij was de best geklede vrouw op Prinsjesdag 2015.”

Buigzaam

Behoorde het in de beginjaren nog tot de mores om geen grotere hoed dan die van de koningin of een van de prinsessen te dragen; anno nu geldt deze regel niet meer. Het hoofddeksel van Antoinette Vietsch uit 2009 springt er qua formaat uit. Volgens het bijschrift had de CDA-politica wel rekening gehouden met mensen die achter haar zaten. „De hoed is buigzaam zodat de politica hem zo kon modelleren dat ook het publiek dat achter haar zat de koningin kon zien.”

www.escherinhetpaleis.nl