Een donkerbruine roffel kondigt in de verte de komst van een Chinook aan. Het geluid zwelt aan. De zware transporthelikopter maakt even later een rondje boven de voormalige vliegbasis Soesterberg en zet z’n wielen aan de grond op het platform voor het militair museum.

Een lange rij Amerikaanse en Nederlandse militairen vormt een erehaag. Strak in het gelid. Landmacht, luchtmacht, marine. Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers luisteren de ceremonie muzikaal op. Twintig Amerikaanse veteranen uit de Tweede Wereldoorlog –behangen met medailles– nemen plaats op een eretribune. Broos. Breekbaar. Met gegroefde gezichten. Eén schuilt onder een zwarte paraplu tegen de brandende zon.

Voorzichtig draait de laadklep van de Chinook open. De heli brengt vandaag een bijzondere lading. Twee militairen dragen –tussen de militaire erehaag– een zorgvuldig verpakte, historische Amerikaanse vlag naar de minister van Defensie. Trommels roffelen.

De Amerikaanse vlag –48 sterren, 13 rode en witte banen– wappert op 6 juni 1944 fier op de achtersteven van de LCC 60. Het 17 meter lange Amerikaanse marineschip leidt op D-Day de eerste geallieerde troepen van de reusachtige invasievloot naar het strand Utah Beach. De landing in Normandië luidt het begin van de bevrijding van West-Europa in.

Oorlogsgeweld

Commandant van het landingsvaartuig is luitenant ter zee Howard Vander Beek. De 27-jarige Amerikaanse militair, afkomstig uit een Nederlands migrantengezin, moet met radar en sonar de eerste militairen vanuit zee veilig langs mijnen en zandbanken naar de Normandische kust loodsen. De vlag wappert. In de rook, in de wind. Granaten exploderen, machinegeweren ratelen.

Zeemijnen schakelen drie andere LCC’s uit. Vander Beek en zijn veertienkoppige bemanning blijven over voor een veilige navigatie van de landingsvloot voor Utah Beach, het meest westelijke stukje Normandië. De vlag voorop. Na de oorlog neemt Vander Beek het doek mee naar huis in Waterloo (Iowa) en bewaart deze tot zijn dood in 2014. In een kist in de kelder.

De historische vlag arriveert na wat omzwervingen in het Nationaal Militair Museum. Voorzichtig halen twee militairen het dundoek uit een laken en spreiden ’m de vlag op een tafel. Links en rechts van de Stars and Stripes poseren twee andere militairen. Tussen de sterren zit een gat. Een kogelgat van een Duits machinegeweer. Herinnering aan de zware strijd die de vlag heeft doorstaan.

De aanwezigen nemen een stilte in acht. Eerbetoon. Plechtig. Dan overhandigt minister Hennis de historische vlag aan museumdirecteur Hedwig Saam. Het militair museum krijgt de vlag langdurig in bruikleen voor een speciale tentoonstelling.

„Deze vlag moet ons eraan herinneren dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is”, zegt Hennis in een toespraak. „Samen moeten we ons uiterste best doen om de waarden hoog te houden waarvoor de helden van D-Day bereid waren te sterven.”

Hennis bedankt de markante verzamelaar Bert Kreuk, die de vlag in juni voor 457.000 euro op een veiling heeft gekocht. De oud-ondernemer geeft het aangetaste, rafelige doek al eerste in bruikleen aan het militair museum. Een fragiel stukje textiel, maar van onschatbare, historische waarde. Op termijn maakt de vlag een ronde langs andere musea in Europa.

„Het is een van de belangrijkste aandenkens uit de Tweede Wereldoorlog”, zegt Kreuk. „Maar de vlag staat vooral symbool voor de bevrijding van West-Europa en onze huidige vrijheid.” Juist de symbolische waarde raakt hem persoonlijk.

„De Amerikaanse jongens die toen hun leven gaven, hebben mij de kans en vrijheid gegeven om mijn Amerikaanse droom te verwezenlijken. Zo voel ik dat. Dat verhaal van vrijheid en wat daarvoor is opgeofferd, moeten we blijven vertellen. Om te voorkomen dat we ooit weer in zo’n situatie komen.”

Symboliek

Het NMM wijdt een aparte tentoonstelling aan de vlag met 48 sterren van –destijds– alle Amerikaanse staten, nog zonder Alaska en Hawaï. „De expositie gaat in op de landing in Normandië, maar ook op de symboliek van de Amerikaanse vlag”, vertelt museumdirecteur Saam.

Een vlag is voor een Amerikaan nooit zomaar een vlag. De Stars and Stripes is hun trots.