Voor Obama is het geen vraag of Qureshi met zijn moslim­achtergrond een geschikte rechter zal zijn. „Ik ben ervan overtuigd dat hij het Amerikaanse volk zal dienen met zijn kunde, integriteit en volledige toewijding aan onze rechtsbeginselen.”

Als de nominatie wordt goed­gekeurd, krijgt Qureshi een zetel in het Federal District Court for the District of Colombia, zeg maar het gerechtshof voor het district dat de hoofdstad van de Verenigde Staten omvat. De jurist is tot nu toe partner van het prestigieuze advocatenkantoor Latham & Watkins. In verleden heeft hij diverse civiele procedures gevoerd voor moslims die zich gediscrimineerd voelden.

De benoeming past in het beleid van president Obama. Hij maakte diversiteit tot een belangrijke leidraad voor benoemingen bij de rechterlijke macht. Geen van zijn voorgangers nomineerde zo veel vrouwen, Afro-Amerikanen en hispanics.

Belangrijk signaal

Nihad Awad, directeur van de Raad voor Amerikaans-Islamitische relaties, stelt in een verklaring dat de nominatie een belangrijk signaal is voor de Amerikaanse moslims dat ze er nu echt bij horen.

Conservatieve groepen en opinie­leiders spreken daarentegen hun zorg uit dat het „shariadenken” nu de rechterlijke macht binnensluipt.

De voordracht van een moslim als lid van het Federal District Court door Obama is zonder meer opmerkelijk. Allereerst vanwege het moment. De president moet over ruim drie maanden plaats maken voor zijn opvolger. Het ligt niet voor de hand dat op zo’n korte termijn de benoemingsprocedure zal zijn afgerond. In ieder geval is duidelijk dat het Congres de noodzakelijke goedkeuring zal onthouden zolang de Republikeinen daar de meerderheid hebben.

Die kan bij de komende verkiezingen, begin november, omslaan in een minderheid. Of dat echt gebeurt, is nog onzeker. Het nieuwe Congres treedt begin volgend jaar aan. Maar dan is Obama vertrokken en met de komst van een nieuwe president moet de benoemingsprocedure weer van voor af aan beginnen.

Wanneer Hillary Clinton de opvolger van Obama wordt, is denkbaar dat Qureshi opnieuw wordt genomineerd. Sommige commentatoren zien de voordracht van de moslim door Obama als een hint voor Clinton. Mocht Donald Trump de nieuwe president worden, dan kan de moslimjurist het wel vergeten.

Obama had ook kunnen bedenken dat de voordracht van een moslim voor deze hoge positie voeding geeft aan de geruchten die er destijds waren over zijn eigen afkomst. Toen hij in 2008 voor het eerst werd gekozen, werd in sommige media gesuggereerd dat Obama zelf in het geheim moslim is. Die geruchten zijn later naar de achtergrond verdwenen, al bleef bij sommigen de twijfel heersen.

Inmiddels wordt op internetfora al weer gediscussieerd over deze kwestie. De teneur: zie je wel, bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen. „De moslim Obama vertrekt na acht jaar, hij probeert nu Qureshi in het zadel te helpen. Niet voor acht jaar, maar voor de rest van zijn leven.”

Bezorgd over opmars

Het zal duidelijk zijn dat de voordracht de Republikeinen in de kaart speelt. Er bestaat in de VS een forse groep die bezorgd is over de opmars van de islam. Deze mensen zijn fel tegen de komst van moslimimmigranten. Donald Trump komt hun tegemoet door te beloven dat hij een stop op de komst van moslims zal zetten. Waarbij wel moet worden aangetekend dat het aantal moslims dat nu in de VS woont, relatief gering is – rond de 7 miljoen; nog geen 3 procent van de totale bevolking. Ook de instroom van asielzoekers uit moslimlanden is zeer beperkt. Desondanks is de angst voor de islam en daarmee samenhangend de terreur groot.

Toch moet Obama het besluit om een moslim voor te dragen welbewust hebben genomen. Daarbij zal hij ook oog gehad hebben voor de electorale effecten. Juist de stem van de moslim­kiezer kan in sommige staten van belang zijn. Bij de verkiezingen van 2012 bleek dat het aantal moslims dat als kiezer geregistreerd staat nagenoeg gelijk is aan het aantal Joden dat in het kiesregister is opgenomen. In staten waar de strijd tussen Clinton en Trump om de laatste stem gaat, is het van belang om minderheidsgroepen aan zich te binden. De moslimgemeenschap is een minderheid. Dat is zeker. Maar ze is er inmiddels wel een die meetelt.