Prof. dr. W. van Vlastuin, hoogleraar gereformeerde spiritualiteit aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, vergeleek vrijdag op de laatste conferentiedag de kerkvisie van de puriteinse theoloog met die van kerkvader Cyprianus. Voor Cyprianus is de eenheid van de kerk een zichtbare eenheid. Buiten de ene, zichtbare kerk is er geen zaligheid.

Voor Owen is de eenheid van de kerk iets onzichtbaars. De kerk wordt gevormd door al degenen die door het geloof met Christus verbonden zijn. Dit krijgt een zichtbare uitdrukking als gelovigen een verbond aangaan om een gemeente te vormen. In deze visie is het geen probleem als er kerken naast elkaar bestaan.

De rector van het Hersteld Hervormd Seminarie vindt dat Owens „indvidualistische opvatting” geen recht doet aan de katholiciteit van de kerk. „Hij accepteert te gemakkelijk dat er verschillende kerken naast elkaar bestaan.”

Prof. dr. H. van den Belt heeft vragen bij een ander aspect van Owens theologie. Hij analyseert hoe Owen schrijft over de roeping in de bekering. Owen benadrukt als reactie op het arminianisme sterk dat de wedergeboorte helemaal het werk van de Heilige Geest is. Daarbij loopt de puriteinse theoloog het gevaar dat de roeping los komt te staan van de prediking van het Evangelie, vindt de Groningse hoogleraar.

Hij verwijst naar Owens analyse van de bekering van Augustinus. Owen gebruikt diens ”Belijdenissen” als model voor hoe de Geest werkt in de bekering. Het beslissende moment valt voor Owen niet als Augustinus de kinderstem ”Neem en lees!” hoort en ook niet als hij de Bijbel leest, maar pas daarna. „Het lijkt erop dat de Geest niet door het Woord werkt, maar naast het Woord.”

Zijn theologie maakt het voor Owen moeilijk om te functioneren als een evangelist, aldus de hoogleraar. „Daarvoor moet je bij Spurgeon zijn. Daarna kun je bij Owen terecht om meer te leren over de uitnemendheid van Christus.”

Op dat laatste aspect gaat dr. R. W. de Koeijer dieper in. Owen schreef uitgebreid over het mediteren over Christus, vooral over hoe Hij verhoogd is in de hemel. Owen spoort de gelovigen aan om te overdenken hoe bijzonder en zegenrijk de Persoon en het werk van de verhoogde Christus zijn. Hij leverde daarmee een belangrijke bijdrage aan de christeljke spiritualiteit, aldus de predikant.

Dr. Joel R. Beeke verzorgt de derde hoofdlezing. De rector van het Puritan Reformed Theological Seminary in Grand Rapids (VS) traceert Owens invloed buiten de gereformeerde wereld in Engeland. Die was het grootst in Nederland, concludeert hij, vooral in de kringen van de Nadere Reformatie. Daar vond Owens theologie, die hand in hand gaat met vroomheid, weerklank.

Prof. dr. A. Baars, emeritus hoogleraar van de Theologische Universiteit Apeldoorn, werkt voor uitgeverij De Banier aan een Nederlandse uitgave van Owens geschrift over de inwonende zonde in de gelovigen.