De Nederlandse Spoorwegen maken zich op voor de drukste periode ooit. Het vervoersbedrijf verwacht in september 33,3 miljoen reizigers te vervoeren. In een gemiddelde maand schommelt het aantal op 31,6 miljoen reizigers. De economie trekt aan, de werkloosheid daalt en steeds meer mensen kiezen voor de trein. September is traditiegetrouw al een drukke maand op het spoor, zo net na de zomervakantie.

De NS kampen al jaren met een tekort aan materieel. De NS halen nu van alles uit de kast om het recordaantal reizigers op te vangen. Het vervoersbedrijf haalt bijvoorbeeld veertig jaar oude, opgelapte dubbeldekkers van stal. De DDM1’s (voluit: DubbelDeksMaterieel, zeg maar de ‘stoptrein-dubbeldekker’), de oudste van NS, dateren nog uit de jaren tachtig.

Het laatste exemplaar is zes jaar geleden uit dienst gehaald. NS-dochteronderneming NedTrain heeft elf treinen, 44 rijtuigen –met dichtgelaste asbakjes– onderhanden genomen en weer wat opgekalefaterd. De reiziger is gewaarschuwd. De modernisering blijft beperkt. De treinen kennen geen wifi en geen airco.

Vanaf 5 september hebben de NS in totaal 8700 extra sta- en zitplaatsen beschikbaar. „Meer dan ooit”, aldus NS-directeur operatie Marjan Rintel. Het treinbedrijf belooft dat de maatregel ervoor zorgt dat het in de treinen niet drukker wordt dan vorig jaar. Maar ook toen moesten mensen al geregeld genoegen nemen met een staanplaats in overvolle treinen. Meer dan eens als haringen in een ton.

Honderden machinisten staan in de startblokken. De afgelopen maanden hebben ze een opfriscursus gekregen om met de oldtimers te kunnen rijden. Een moderne trein beschikt over een pneumatisch-elektrische rem, de elf oude barrels kennen alleen een pneumatische. „De remweg is daarbij een stuk langer”, legt een machinist uit.

De NS doen echter meer. De eerste serie VIRM-dubbeldekkers (voluit: Verlengd InterRegio Materieel, zeg maar de intercity-dubbeldekker) treedt binnenkort –na een ingrijpende modernisering– weer aan op het spoor. De NS pakken 81 treinen met in totaal 416 rijtuigen aan. De eerste VIRM-treinen doen sinds begin jaren negentig dienst. De totale NS-vloot telt 870 intercitydubbeldekkers.

De NS verwachten dat de treinen 20 procent zuiniger zijn, door het gebruik van ingenieuze ledverlichting dat zich aanpast aan de hoeveelheid buitenlicht en zuinigere klimaatinstallaties. NedTrain in Haarlem heeft twee jaar geleden een prototype (treinstel 9411) onder handen genomen. De rest van de 81 treinstellen volgt tussen 2016 en 2020.

NedTrain werkt in serieproductie met zeven treinen tegelijk. Het opknappen van een trein met vier rijtuigen kost vijftig dagen. NedTrain is nu met de vierde trein bezig. Het proces moet steeds sneller verlopen. „We zijn voortdurend bezig om te leren. De bedoeling is om volgend jaar op volle toeren te draaien”, aldus projectleider Joris Rouppe van der Voort van NedTrain.

De splinternieuw ogende dubbeldekkers krijgen een compleet nieuw interieur. De 9411 ruikt nieuw in de werkplaats van NedTrain in Haarlem. Monteurs nemen in de grote hallen verschillende treinen tegelijk onder handen. Glimmend.

Gezellig

De NS maken in de trein onderscheid tussen onder en boven. Beneden staat ontmoeting en gezelligheid centraal, waarbij de stoelen in groepen van vier tegenover elkaar zijn geplaatst. Boven is gericht op de zakelijke reiziger, met enkel achter elkaar geplaatste stoelen.

De gemoderniseerde treinen krijgen in de eerste en tweede klasse een heuse loungebank, waarbij reizigers op een rijtje naast elkaar kunnen plaatsnemen. Verder is er een mogelijkheid om enkele ramen open te zetten als een trein onverhoopt strandt in de hitte. Maar het meest opvallende is het urinoir in de toiletten. Wel zo handig.

De splinternieuw ogende dubbeldekker komt eind dit jaar in de dienstregeling. De NS zetten de treinen in het hele land in. „Dit type dubbeldekker is ons grootste werkpaard dat in de spits tot wel 1000 reizigers per keer vervoert”, aldus Rintel dinsdagochtend in Haarlem. Met deze modernisering kan de trein weer jaren mee.” Ze is trots op het nieuwe product. „Mooi Hollands vakmanschap.”

Met de modernisering is pakweg een half miljard euro gemoeid. De NS hebben voor modernisering gekozen in plaats van nieuwe aanschaf. „Het fraaie is dat een modernisering voor minder dan de helft van het geld kan”, legt Rouppe van der Voort. „De trein kan weer twintig jaar mee.”

Lees ook in Digibron

Opknapbeurt voor dubbeldekkers van start, fotoserie (Reformatorisch Dagblad, 17-09-2014)

Regiorunner maakt minder herrie : Nieuwe dubbeldekker ondanks problemen vanaf volgende week in dienstregeling (Reformatorisch Dagblad,13-01-1995)

Veel plaats en weinig ruimte in nieuwe dubbeldekstreinen (Reformatorisch Dagblad, 24-01-1985)