„We zijn eruit geregend. Ongeveer 6 van de 8 hectare van het perceel hebben we binnen kunnen halen”, zegt akkerbouwer Henk van Oosten uit het Friese Hantumhuizen. Loonbedrijf Zijlstra uit Metslawier was maandagmiddag eerst bij Nes aan de slag en toog daarna naar Hantumhuizen om in ieder geval een perceel van 8 hectare bij Van Oosten te dorsen.

„Dat is dus niet gelukt. Volgende week hopen we dat de rest van het perceel eraf kan, evenals een ander perceel met 6 hectare aan tarwe op ons bedrijf”, zegt Van Oosten.

Hij verwacht uit te komen op een oogst van 8 ton per hectare aan wintertarwe. „Dat is 20 procent lager dan vorig jaar. Deels komt dat door wildschade. Eerder in het seizoen hebben smienten een deel van het gewas opgevreten. We kunnen daarvoor wel een vergoeding krijgen uit een speciaal fonds, maar meestal is die niet toereikend”, vertelt de akkerbouwer.

„De lagere opbrengst is ook te wijten aan de weersomstandigheden, die niet altijd optimaal waren. Eerst te droog en daarna te nat. Tijdens de periode dat de aren gevormd moesten worden, waren de groeiomstandigheden niet op hun best”, zegt Van Oosten.

Puzzelen

Het gewas is intussen wel bijna overal rijp genoeg om geoogst te worden. „Eind vorige week is de oogst hier in de provincie voorzichtig begonnen”, zegt de akker­bouwwoordvoerder van LTO Noord, Tineke de Vries uit Hallum. „Zelf hebben we het graan nog niet kunnen binnenhalen. De wintergerst en het graszaad zijn er allemaal af, al was het in verband met het weer wel even puzzelen.”

Het beeld van Van Oosten in Hantumhuizen met de lagere opbrengst herkent De Vries. „We gaan uit van een 10 procent lagere opbrengst vergeleken met de oogst van 2015, al was er in dat jaar wel sprake van een heel goede oogst.”

Volgens Berend Terluin van graanhandel Pars in Sint Jacobi­parochie is ongeveer een tiende deel van het Friese areaal geoogst. Hij gaat uit van een lager dan gemiddelde opbrengst. „Ongeveer 3000 ton hebben we binnen. Twee weken geleden is de eerste tarwe binnengehaald. We komen uit rond de 9 ton per hectare, dat is 1 ton minder dan normaal. De oogst is 10 tot 15 procent lager.”

Kwaliteit

De kwaliteit van de tarwe is in het algemeen iets minder dan normaal. „Als het veel langer op het land staat, gaat deze wel achter­uit”, zegt De Vries. „We hopen volgende week op mooi weer, dan zal alle graan er in de provincie wel afgaan.”

Het graan dat tot nu toe is gedorst, heeft een te hoog vocht­percentage om afgeleverd te kunnen worden aan de handel. De Vries gaat ervan uit dat bijna alle tot nu toe geoogste tarwe een vochtpercentage heeft van 16 tot 18. „Dat mag maximaal 15 procent zijn. Boeren moeten dus nog even kosten maken om het te drogen voor ze het kunnen verkopen.”

Ook Terluin merkt dat de kwaliteit minder hoog is dan in voorgaande jaren. „Dit jaar zal een veel minder groot aandeel van de tarwe geschikt zijn als baktarwe. Waarschijnlijk zal bijna alles worden verkocht als veevoer. Bij een goed jaar wordt bij de meelfabrieken van Koopmans in Leeuwarden 5 tot 10 procent van het inlandse graan toegevoegd aan Franse en Duitse tarwe. Zij mengen dit tot een speciale melange.”

Prijs

Boeren die hun graan afleveren bij Pars ontvangen 149 euro per ton, 14,9 cent per kilo. „Dat is op zichzelf geen rare prijs”, oordeelt Terluin. Of boeren daarmee uit de kosten komen, is nog lang niet zeker. „Daarvoor moeten ze 17 of 18 cent per kilo krijgen. Nu zit dat er niet in en afhankelijk van hoe de wereldmarkt zich ontwikkelt, kan de prijs nog wel zakken naar 130 euro per ton.”

De wereldwijde oogst van graan komt naar verwachting dit jaar uit op een hoog peil. Of akkerbouwers met de opbrengstprijs van tarwe uit de kosten komen, is nog lang niet zeker. In West-Europa is de oogst daarentegen minder groot door de overvloedige regenval van de afgelopen maanden en een flink lagere opbrengstverwachting. Frankrijk gaat uit van 8 miljoen ton tarwe die verloren is gegaan. Met ruim 5,5 ton per hectare komt de oogst daar uit op een laagste niveau in de afgelopen dertig jaar.

Meevaller

Een hogere prijs om de lager dan verwachte oogst financieel te compenseren, zit er voor de Nederlandse boeren dan ook niet in. „Akkerbouwers moeten ervan uitgaan dat er 10 tot 15 procent minder opbrengst is met een prijs die 10 tot 20 procent onder het normale niveau ligt”, stelt Terluin.

Meevaller is de prijs van stro, het afvalproduct van het gewas. „Die prijs komt uit rond 55 tot 60 euro per ton. Daarvn kan de boer het dorsen ongeveer betalen, het laten komen van de combine kost gemiddeld 225 euro per hectare.”

Dat de stroprijs op dit goede niveau ligt, is volgens de teelt­begeleider opmerkelijk. De stroprijs is voor een deel afhankelijk van de prijs van ruwvoer zoals kuil. „En daarvan is er een overschot. Wat meehelpt, is dat er door de waterschade veel minder stro uit Frankrijk en Duitsland komt. Wellicht dat dit meespeelt in de prijs.”