Het Turkse inlichtingenapparaat is „gigantisch”, zegt Jansen. Net als veel andere mensen in het land durft ze niet vrijuit te spreken over de couppoging van het Turkse leger en de nasleep. Ook niet via de telefoon, want die kan worden afgeluisterd. „Eén verkeerde opmerking kan me mijn verblijfsvergunning kosten.” Nu ze voor vakantie buiten Turkije is, wil ze wel praten, mits haar echte naam niet in de krant komt.

Hoe beleefde u 15 juli?

„Ik dronk ’s avonds thee bij een vriendin. Haar vader sms’te rond elf uur dat er iets gaande was. Op de televisie thuis zag ik militairen op de brug boven de Bosporus. De situatie was gespannen, hoewel veel onduidelijk bleef. Rond een uur ben ik toch maar naar bed gegaan, want de volgende morgen wilde ik gaan zwemmen.”

Bent u nog het water in gestapt?

„Ja, ik ga altijd heel vroeg als de zee nog rustig is. Onderweg passeerden enkele auto’s en op het strand waren al wat mensen. Gelukkig, dacht ik. Alles is weer normaal. Vervolgens vroeg een man: „Heb je al gehoord van de mislukte coup? De CIA en Israël zitten er achter.” In één adem volgde de naam van Gülen. „Die vieze man uit Amerika die in onze moskeeën zit te stoken.””

Wat meldden de media zaterdag?

„Overal hetzelfde liedje: „De democratie heeft overwonnen.” Geen wonder, want de president beheerst alle kanalen. De Koerdische zender waar ik altijd naar keek, is uit de lucht. En bij mijn favoriete journaal hebben ze kritische verslaggevers ontslagen.

Om zeven uur riep de regering via een sms de bevolking op om op straat steun aan de president te betuigen. Hé, wat krijgen we nu? dacht ik. Hoe komen ze aan mijn nummer? „Kom allemaal naar de pleinen”, stond er. We konden zelfs gratis met de bus.”

U bent christen, bezoekt zondags de kerk. Hoe was dat de eerste keer na de couppoging?

„Emotioneel. Er heerste een sfeer alsof Turkije in oorlog was. In plaats van te preken belegde onze dominee een bidstond. Om de beurt brachten gemeenteleden hun zorgen tot God. Er werd gesmeekt of een burgeroorlog mocht uitblijven, gebeden om recht voor degenen die waren opgepakt en om wijsheid voor de regering. Verder bezongen we in liederen Gods heerschappij. Dat was heel bemoedigend.”

Zeker twee kerken werden in de nacht van 15 op 16 juli met stenen bekogeld. Waarom?

„Het ging om kerken in Malatya en Trapzon, plaatsen in het zuidoosten en noorden van Turkije. De stenengooiers wilden waarschijnlijk hun woede koelen op tegenstanders van de president en zij scharen christenen daar al gauw ook onder.”

In Turkije is de noodtoestand van kracht. Wat merkt u daarvan?

„Weinig, net als de buurvrouw en de winkelier op de hoek. Wel doen krantenverkopers minder goede zaken, want Erdogan heeft tientallen dagbladen opgeheven en tv-kanalen uit de lucht gehaald. Als ik terugkom van vakantie, kijk ik waarschijnlijk naar een zwart scherm.

In het centrum merk je meer van de noodtoestand. Elke avond zijn er demonstraties. Erdogan-aanhangers houden toespraken, zwaaien met vlaggen en uiten kreten als „Allah akbar!” De stad splitst zich in tweeën. Turkije was politiek altijd al sterk verdeeld, maar in tegenstelling tot nu merkte je er buiten verkiezingstijd niet veel van.

Op straat zie je ook minder toeristen, hoewel dat ook deels is te wijten aan terreurdreiging. Veel mensen vrezen voor hun baan.

Van christelijke vrienden elders in het land heb ik gehoord dat ze tot nader order niet meer mogen evangeliseren op straat.”

Kent u tegenstanders van Erdogan die zijn opgepakt?

„Nee.”

En mensen die tijdens de couppoging zijn omgekomen?

„Ook niet.”

Wat vindt u ervan dat de staatsgreep is mislukt?

„Ik associeer Erdogan met zijn harde uitstraling en gebral met Hitler. Hij is gehaaid, nationalistisch en een echte machtswellusteling. De coup komt hem goed uit: vijanden om zich tegen af te zetten kan hij altijd gebruiken. De president dankt zijn populariteit aan zijn investeringen in de infrastructuur. Overal in het land zijn mensen blij met de door hem opgeknapte wegen. Hij heeft echter nagelaten geld in het onderwijs te steken. Erdogan houdt de mensen graag dom. Daarom blijven ze op hem stemmen. Of we zonder Erdogan beter af zijn, weet ik niet. Nu bestaat de kans dat we verworden tot een tweede Iran. Een staatsgreep is echter niet de weg om de steven te wenden. We hebben daar de overlegtafel voor.”