Mariska van Ommen van de Stichting Kamper Kogge coördineert met twee anderen de Ommelandvaart 2004. Zij heeft het voorrecht als een van de weinigen van de dertig bemanningsleden de hele tocht mee te kunnen maken. „De bemanningsleden zijn voor het grootste deel vrijwilligers die ook nog een baan hebben en vaak niet zo’n lange periode verlof kunnen opnemen. Bovendien hebben we op de Kamper kogge maar twaalf slaapplaatsen.”

De Kamper kogge is een reconstructie van een handelsschip uit 1336 waarvan het wrak in 1983 bij Nijkerk werd gevonden. Aan de hand van het opgegraven wrak maakte het Nederlands Instituut voor Scheeps- en onderwater Archeologie een model op een schaal van 1 op 10. In 1994 begon de bouw van het schip op de koggewerf in Kampen, een werf aan de gereconstrueerde Oude Buitenhaven van Kampen.

In april 1998 was de bouw van het schip voltooid. In 2002 stak een aantal koggeliefhebbers de hoofden bij elkaar en kreeg van het bestuur van de Stichting Kamper Kogge groen licht om een unieke motorloze zeereis met het schip te maken langs buitenlandse steden met een Hanzeverleden. Het bestuur stelde als eis dat de initiatiefnemers voor de tocht de veiligheid en voldoende financiële middelen zouden garanderen.

De Ommelandvaart is genoemd naar een handelsroute waarbij in de Middeleeuwen om Denemarken heen naar de Oostzee werd gevaren. Koggeschepen voeren in die tijd zowel naar Portugal en Frankrijk in Zuid-Europa als naar Groot-Brittannië, Denemarken, Zweden en de Baltische staten. „Kampen had van de Deense koning het recht gekregen om om zijn land heen te varen. Vandaar de naam Ommeland”, aldus Van Ommen.

Op 7 juni moet het schip uit de haven van Kampen vertrekken. Reddingsboot Carlot vaart mee om in noodgevallen assistentie te verlenen. „Daarmee wordt op dit moment al druk geoefend. De Kamper kogge is op 14 april vertokken naar de Bataviawerf in Lelystad. Ook de reddingsboot is daar. Rond 13 mei komt het historische vaartuig weer naar Kampen.”

Eerste reisdoel van de Kamper kogge is Terschelling. Tot dat eiland mogen enkele winnaars van een scholenwedstrijd meevaren. De Terschellinger vuurtoren Brandaris is gebouwd met stenen die vanuit de Hanzestad Kampen, die vroeger aan de Zuiderzee lag, werden aangevoerd. Van Terschelling vaart het schip naar Skagen, gelegen in het noordelijkste puntje van Denemarken.

„De afstand van Terschelling naar Skagen leggen we in één keer af”, vertelt Van Ommen. „Dat moet, omdat de tocht naar Skagen het wetenschappelijk deel van de reis vormt. Het schip moet laten zien wat het waard is. De vaarkwaliteiten zijn al een keer op de Nederlandse binnenwateren bewezen en een stabiliteitsproef wees eerder dit jaar uit dat het schip een zware storm kan doorstaan. Maar het is toch altijd afwachten hoe zo’n boot zich op de open zee gedraagt. Van Terschelling naar Skagen noteren we alle waarneembare gegevens. We meten de snelheid van het schip, we gaan na wat de optimale stand van het zeil is en we kijken hoe de kogge in bepaalde situaties reageert.”

Van Skagen gaat het naar Læso en Anholt, twee plaatsen op eilandjes voor de Deense oostkust. Daarvandaan voert de Ommelandvaart naar de Zweedse kustplaatsen Helsingborg en Malmö. Daarna doet het schip de Duitse steden Stralsund, Rostock, Wismar en Lübeck aan. Van Lübeck vertrekt de boot eerst nog weer in noordelijke richting naar het Deense Svendborg en gaat dan weer via Æroskobing naar de Duitse havenstad Kiel. Via het Kielerkanaal gaat de Kamper kogge naar Bremerhaven. Vanuit deze stad zet het schip koers naar Terschelling en vervolgens naar de thuishaven Kampen.

Van Ommen heeft er vertrouwen in dat de Ommelandvaart goed zal verlopen. „Het schip is goed en de organisatie van de tocht staat als een huis. Met veel stadsbesturen hebben we al contact gehad en zij zijn erg enthousiast over onze tocht. Op het Zweedse eilandje Schonen ten zuiden van Malmö krijgen we zelfs een excursie naar het graf van een Kampenaar die daar eeuwen geleden tijdens een Ommelandvaart het leven gelaten heeft.”