Dat zei minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) maandagmorgen in Brussel vlak voor hij met zijn EU-collega’s en de Amerikaanse minister John Kerry aan het ontbijt schoof om onder meer de situatie in Turkije te bespreken.

„Iedereen is opgelucht dat de coup is neergeslagen, of althans, voorbij is”, aldus Koenders, die zijn reis in Zuid-Amerika heeft afgebroken om bij de bijeenkomst te zijn. „Nu moet de eenheid in het land worden hersteld.”

De EU-landen zijn bezorgd dat president Recep Tayyip Erdogan de mislukte coup aangrijpt om zijn macht te verstevigen. Volgens EU-buitenlandchef Frederica Mogherini is de „boodschap” van de EU aan Erdogan duidelijk: „De democratische instellingen moesten in die tragische nacht worden beschermd. Maar dat betekent natuurlijk niet dat de rechtsstaat niet meer geldt. Integendeel, er moet juist institutioneel evenwicht zijn.”

De Belgische minister Didier Reynders zei dat sancties tegen de coupplegers begrijpelijk zijn. Maar herinvoering van de doodstraf in Turkije is voor de EU „onaanvaardbaar”. „Wij moeten duidelijk uitleggen dat hij niet te ver kan gaan”, betoogde hij maandag.

EU-commissaris Johannes Hahn (Uitbreiding) verklaarde dat onder meer de arrestatie van honderden rechters „iets is waar we al bang voor waren. Dit is niet de juiste methode.” Hij zei de indruk te hebben dat „iets al was voorbereid” door Erdogan in geval van een couppoging. „Er was een lijst beschikbaar.”

John Kerry gaf geen commentaar bij aankomst. Erdogan eist de uitlevering van zijn rivaal Fethullah Gülen, die volgens hem achter de staatsgreep zit. Gülen woont in vrijwillige ballingschap in de VS.

Of de toestand in Turkije gevolgen heeft voor de vluchtelingendeal met de EU, kon Koenders niet zeggen. „Daar gaan we het straks over hebben.”