Dergelijke verhalen komen meer dan eens binnen bij de Fraudehelpdesk. „De boekhouder van een bedrijf krijgt per telefoon op hoge toon te horen dat hij gelijk moet betalen”, aldus zegsman Tjerk Notten donderdagmorgen. „En dat er al eerder via mails betalingsaanmaningen naar het bedrijf zijn gestuurd. De boekhouder denkt dat dit daadwerkelijk zo is en krijgt niet de tijd die zogenaamde mails te checken. De kwestie bezorgt hem pijn in de buik en hij gaat maar over tot de spoedoverboeking. Als hij even later met collega’s doorpraat over de zaak, ontdekt hij dat hij in een truc van criminelen is getrapt. Dan blijkt dat het bedrijf niets had hoeven te betalen en dat die zogenaamde aanmaningen nooit zijn verstuurd.”

Cowboys

De ChristenUnie en de PvdA willen veel strengere regels voor de ruim 600 incassobureaus in ons land. Ze dienden vandaag een initiatiefwetsvoorstel in om de „cowboys” aan te pakken „die met druk en intimidatie veel geld proberen te verdienen.”

De Fraudehelpdesk juicht het toe dat malafide incassobureaus worden aangepakt, aldus Notten. Criminelen achter die schimmige incassobureaus zijn er „bijzonder handig” in om uit handen van de opsporingsinstanties te blijven, weet hij. „Ze zorgen ervoor dat een bedrijf, dat in hun truc trapt, geld stort op een bankrekening van een geldezel. Dat is bijvoorbeeld een dakloze of een kwetsbare jongere. De criminelen geven zo’n dakloze bijvoorbeeld handje contantje 250 euro en in ruil daarvoor komt de spoedoverboeking van het bedrijf terecht op de bankrekening van de dakloze. Die haalt voor de criminelen dat geld van zijn rekening. Zodoende blijven de oplichters buiten beeld.”

Incassobureaus gaan hun boekje nogal eens te buiten, weet zegsvrouw Saskia Bierling van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). De ACM publiceerde in november vorig jaar een onderzoek naar misstanden naar buitengerechtelijke incasso van bedrijven bij consumenten. In 2014 stond circa 5 miljard euro uit aan consumentenschulden bij incassobureaus.

De ACM constateert „drie belangrijke problemen” rond incassobureaus waarover mensen aan de bel trokken bij Consuwijzer, de meldlijn van de ACM. Allereerst proberen bedrijven via incasso hun „oneerlijke handelspraktijk te verzilveren.” Dan gaat het bijvoorbeeld om een zending van afslank- of vitaminepillen waar de consument niet om heeft gevraagd. „Daarop volgt dan regelmatig een onterechte vordering en een incassotraject waarbij de consument zich onder druk gezet voelt de rekening alsnog te voldoen.”

Een tweede probleem is dat incassobureaus „te hoge” incassokosten in rekening brengen. „Ze geven vaak weinig inzicht in de specificatie van de kosten. Consumenten kunnen de rekeningen moeilijk of niet controleren.”

Ontoelaatbare druk uitoefenen op consumenten is een derde probleem. „Door bijvoorbeeld iemand vijftien keer per dag te bellen”, zegt Bierling. De ACM zag in 8 procent van door incassobureaus verstuurde brieven ontoelaatbare druk. Incassobureaus dreigen bijvoorbeeld met bevoegdheden die ze niet hebben, zoals beslaglegging op de bankrekening of gedwongen verkoop van de inboedel.

Verontrustend

Zegsvrouw Sandra de Jong van de Consumentenbond vindt het „een goede zaak” dat PvdA en CU malafide incassobureaus een halt toe willen roepen. „Sommige incassobureaus kunnen met hun agressieve benaderingswijze mensen veel angst aanjagen.”

De Nederlandse Vereniging van gecertificeerde incasso-ondernemingen (NVI) noemde de rapportage van het ACM eind vorig jaar „verontrustend.” „De NVI kent de problemen in de branche en heeft daarom het Incasso Keurmerk ingesteld. De NVI kan alleen regels stellen voor de NVI-leden, over niet aangesloten incassobureaus heeft de NVI geen controle.”