Böcek groeide op als moslim in Istanbul. Zijn eerste kennismaking met christenen was met een Amerikaans echtpaar dat in de Turkse stad op vakantie was. „Ik zag dat zij een Bijbel bij zich hadden. ”Holy Bible”, stond er op de omslag. Ik vroeg uit nieuwsgierigheid: Mag ik hem bekijken? Ik kreeg de Bijbel in handen. Zoiets is niet gebruikelijk in de islam. Als je een Koran pakt, moet je eerst je handen wassen. De Koran is immers een volmaakt en heilig geïnspireerd boek, direct in de hemel geschreven en naar beneden gestuurd. Maar ik ontdekte in deze Bijbel dat er persoonlijke brieven in opgenomen waren. Dat had ik nooit gezien. Dus een brief persoonlijk aan mij gericht! Ik was verder verrast dat de Bijbel verschillende boeken bevatte, een Oude Testament en vier Evangeliën, die de kern van de Bijbel vormden.”

Dé grootste ontdekking was de betekenis van het kruis van Jezus. Ds. Böcek: „In de islam gelooft men niet dat Jezus aan het kruis gestorven is. Men beweert dat het er de schíjn van had dat dit gebeurde. Ik ontdekte dat het historisch gewoon klopte: Jezus was werkelijk door de Romeinen gekruisigd. Ik verloor het respect voor de Koran en de islam. Jezus stierf aan het kruis voor onze zonden, zo vernam ik, iets wat de islam ook niet kent. Toen de Amerikanen mij zeiden dat ik een zondaar was, had ik dit nooit eerder gehoord. De mens wordt volgens de islam puur geboren. Hij begint pas te zondigen als tiener, als hij verantwoordelijk is voor zijn daden.”

De zonde komt bovendien nooit van binnenuit, maar altijd van buitenaf. „Vandaar dat je naar Mekka moet gaan en vijf keer per dag moet bidden om weer rein te worden van de zonden. In Turkije is het gebruikelijk om één keer per jaar een lam te offeren. Jaarlijks worden er in Turkije dus miljoenen dieren geslacht. Dat lam reinigt de mens voor één jaar van zonden. Het jaar daarop moet je dus weer een offer brengen.”

Harde strijd

Ds. Böcek ontdekte in de Bijbel de belofte van het Zaad van de vrouw, het Lam van God, dat Zijn bloed voor zondaren heeft vergoten. „Toen het echtpaar mij vroeg om mijn leven aan Christus te geven, raakte ik in verwarring. Dat kon ik niet. Dat kan een moslim nooit van de ene dag op de andere. De islam is een te grote hindernis. Ik wilde geen christen worden, maar ik wist dat ik een volgeling van Christus was geworden. Er was bij mij echter geen sprake van één moment van bekering, maar van een proces van maanden.”

Zijn verandering gaf een harde strijd in de familie en de samenleving. „Als je christen wordt, ben je eigenlijk een verrader. Je hebt immers een Turkse moslimnaam. De grootste tegenstand komt van de familie, ook nu nog. Ik was bekeerd, toch vreesde ik voor de toekomst en voor martelingen.”

Op een gegeven moment kwam hij oog in oog met een politieman die hem vroeg de islamitische geloofsbelijdenis op te zeggen: er is geen andere God dan Allah en Mohammed is zijn profeet. „Ik wilde én kon dat niet zeggen en dacht op dat ogenblik aan tweede-eeuwse bisschop Polycarpus, die ook in Smyrna woonde. Hij zei tegen zijn vervolgers: Ik heb Christus 86 jaar gediend en zou ik Hem nu verloochenen?”

Ds. Böcek zat tien dagen in de cel. Hij werd daar mishandeld, maar hij ontmoette er ook andere christenen. In die tijd bracht Lord Catherwood namens de Europese Unie een bezoek aan Turkije. „Turkije stelde bij die gelegenheid dat er geen christenen gevangenzaten. Ik slaagde er echter in om mijn zaak onder zijn aandacht te brengen. Het heeft geleid tot een verandering ten goede. Intussen is er alle vrijheid voor de kerk gekomen. Op je identiteitskaart kun je vermelden dat je christen bent. Het christendom is volstrekt legaal geworden.”

Het is niet moeilijk meer om in Turkije over de Bijbel te spreken of te evangeliseren?

„Er is alle vrijheid om over het Evangelie te spreken. Evangeliseren is zelfs gemakkelijker dan in het Westen. Turken willen graag praten, zijn erg relatiegericht. De werkelijkheid van God is voor hen vanzelfsprekend. Maar benader moslims wel eerlijk en direct. Kom nooit met je persoonlijke mening en zeg niet: Ik vind dit of ik denk dat. Moslims respecteren de tekst die je citeert, niet jouw persoonlijke visie. Citeer de teksten van Jezus en Paulus direct uit de Bijbel. Vertrouw in de kracht van de Heilige Geest, Die door het Woord werkt.”

Gebruik verder tact en liefde, zo vervolgt de predikant. „Het is niet jouw taak om de islam denigrerend af te doen als een valse religie, maar brengt een helder getuigenis van de waarheid van het Evangelie.

Tijdens onze evangelisatieacties geven we meestal een traktaat en nodigen we mensen uit voor de kerkdienst. Het is vooral belangrijk dat je de boodschap laat horen dat je moslims liefhebt. Als we hen uitnodigen voor de kerkdienst, vragen ze vaak: Is het gevaarlijk? Het is namelijk onderdeel van de dagelijkse propaganda van moslims dat de christelijke kerken niet van moslims houden.”

Je moet wel rekening houden met de cultuur, zo benadrukt de predikant. „Ik sprak vorige maand een Amerikaanse zendelingsechtpaar in Izmir dat na 22 jaar terugging naar Amerika. Ze waren erg teleurgesteld en hadden, zo zeiden ze, niet één bekeerling gehad. Maar wat bleek: men had in Amerika, in dit geval Dallas, een blauwdruk bedacht van een huisgemeente waarin naast buitenlanders ook Turken uitgenodigd zouden worden. Het is echter cultureel onbestaanbaar om Turken in een privéwoning uit te nodigen voor een dienst. Daarom hebben we een openbaar gebouw gehuurd, de achtste verdieping van een kantoorpand. De diensten zijn voor iedereen toegankelijk. Men ziet dat het een kerk is, het staat ook op de gevel.”

Gemeente

De gemeente in Izmir heeft 125 leden, van wie de meerderheid uit gedoopte moslims bestaat. Op zondag zijn er zo’n veertig kerkgangers. „Sommigen zijn bang om te komen, bijvoorbeeld omdat ze een belangrijke baan hebben en vrezen dat ze wellicht naar Oost-Turkije worden overgeplaatst. Daar is het leven geïsoleerd en moeilijk. Er zijn er ook die te ver van de gemeente af wonen. Voordeel van onze gemeente is dat ze goed bereikbaar is met het openbaar vervoer, wat belangrijk is in een stad met meer dan 4 miljoen inwoners.”

Böcek benadrukt dat de dienst een klimaat moet scheppen waarin moslims zich thuis voelen. „We leggen in onze dienst de nadruk op het toerusten van de leden. We voeden in de eerste plaats onze eigen schapen. Dat klinkt misschien vreemd, maar zij hebben vooral onderwijs nodig.

We beginnen met het groeten van de aanwezigen, lezen de twaalf artikelen van het geloof en de Tien Geboden. We zingen alleen gedeelten uit de Schrift. De gereformeerde leer is het beste evangelisatiemiddel voor de moslim. Het gaat daarin om genade. We prediken de noodzaak van bekering en verwonderen ons over de soevereiniteit van God, Die Zijn heil verkondigt door Zijn verkiezend welbehagen.”

Turkije is voor 99 procent een islamitisch land. Is er wel een belangstelling voor het Evangelie als het christendom amper bekend is?

„Veel meer dan christenen in het Westen denken. Turken voelen een grote leegte omdat de islam alleen de wet kent, geen genade. De islam is een religie van werken, van regels en voorschriften. Als moslims dan horen dat er verlossing is, zie je verandering in hun leven. Je moet hun de klassieke evangelisatievragen stellen: Ben je gered en verlost? Kun je daar zeker van zijn? Als je nu sterft, ben je er dan zeker van dat je naar de hemel gaat? Hun antwoord is altijd: Nee, daar ben ik niet zeker van. Zeg dan dat je een gerechtvaardigd zondaar ben, maar niet iemand die zichzelf rechtvaardigt. Moslims haten eigengerechtigheid, en terecht. Kom niet over als iemand die het allemaal weet en de ander wil corrigeren.”

Gebruik ook geen christelijk jargon of ingewikkelde dogma’s uit de kerkgeschiedenis, zo adviseert ds. Böcek. „De boodschap van het Evangelie ergert de moslim, dat is waar. Maar maak je daar geen zorgen over. Moslims zullen zich niet tot het Evangelie bekeren als ze niet geërgerd worden door het Evangelie. Jij bent niet de ergernis, maar het Evangelie.”

Hoop

Ds. Böcek heeft hoop voor de toekomst, die hij verbindt aan Turkijes verleden, het Bijbelse Klein-Azië. „Turkije was het eerste zendingsland. Hier zijn de eerste christelijke gemeenten gesticht, zoals in Smyrna. Nu gaan er Turkse zendelingen naar Afrika. Het zit in de islam om de wereld te veroveren. De Turken die christen zijn geworden, worden nu gedreven door het verlangen om Christus aan de gehele wereld te prediken.

Ik zie deze droom nu in vervulling gaan. Zonder dat hij het weet wordt Erdogan als een instrument in Gods handen gebruikt. Men ontdekt steeds meer het ware gezicht van de islam: geen genade en vrijheid, alleen onderdrukking. Dit is de beste tijd voor het Evangelie.”

Ds. Fikret Böcek

Fikret Böcek werd in 1971 in Istanbul geboren in een soennitisch moslimgezin. In 1988 kwam hij tot bekering en werd hij christen. Böcek studeerde taalkunde aan de universiteit van Izmir. In 1995 verhuisde hij naar Amerika, waar hij theologie studeerde aan Westminster Theological Seminary in Californië. Hij haalde daar in 1998 zijn master in de theologie. Samen met zijn vrouw Darlene keerde hij in 2001 terug naar Turkije. Böcek stichtte een gereformeerde kerk in Izmir (Izmir Protestan Kilisesi). Hij lanceerde het vertaalproject ”Honderd gereformeerde boeken en brochures in tien jaar”, dat in 2014 werd afgerond. Hij geeft leiding aan de uitgave van de Turkse Standaardversie Bijbel, een vertaling rechtstreeks uit de grondtalen. Fikret en Darlene Böcek hebben vier kinderen.