Hij signaleert sinds 11 september 2001 onmiskenbaar een omslag in de verhoudingen tussen autochtonen en islamitische allochtonen in Rotterdam. „De onderlinge relaties staan sindsdien merkbaar onder druk”, zegt Spalburg. Hij merkt het in de veelvuldige contacten die hij heeft als vertegenwoordiger van enkele tientallen moslimorganisaties met overheden en instellingen.

„Wij moeten voortdurend op eieren lopen. In gesprekken met media wegen we onze woorden op een schaaltje, uit vrees dat ze verkeerd worden uitgelegd. Daardoor zouden de onderlinge verhoudingen onnodig onder druk kunnen worden gezet”, zegt hij in zijn kantoor in het centrum van de havenstad.

Het Spior behartigt de belangen van allerlei islamitische organisaties, variërend van moskeebesturen tot verenigingen op het terrein van onderwijs en cultuur. Ze biedt ondersteuning bij de aanvraag van vergunningen, bij het regelen van vrijwilligerswerk en bij het opstellen van activiteitenplannen. In totaal zijn zo’n tien etnische groeperingen in de Rijnmond aangesloten: behalve Turkse, Marokkaanse en Surinaamse gaat het ook om Bosnische, Palestijnse en Somalische moslims.

Vanwege zijn werk bevindt Spalburg zich voortdurend in het spanningsveld tussen allochtonen en autochtonen. De problematiek van de integratie van moslims in de Rotterdamse samenleving kent hij als geen ander. Een veelvoud van factoren vormt er in zijn ogen de oorzaak van. Juist door zijn uitgebreide contacten onder zowel islamitische als niet-islamitische groeperingen heeft hij oog voor nuances en is hij kopschuw geworden voor zwart-wituitspraken.

Over oneliners, bij voorbeeld in het debat over hoofddoekjes, kan hij zich behoorlijk opwinden. Volgens Spalburg is het onterecht wat Leefbaar Rotterdam hierover onlangs opmerkte, namelijk dat de islam de emancipatie van vrouwen tegenhoudt. „Zo worden alle vrouwen eventjes over één kam geschoren. Alsof iedereen met een gedekt hoofd achterlijk is en wordt onderdrukt. Moslims worden niet goed van zulke opmerkingen.”

Zijn moslims in Rotterdam na 11 september 2001 en 11 maart 2004 meer geïsoleerd geraakt?
„De aanslagen in Amerika hebben een enorme impact gehad op de verhoudingen. Er is over en weer wantrouwen. Het heeft geleid tot vrees voor de moslims. Van de weeromstuit trekken de moslims zich terug in hun schulp. Het geweld in Spanje heeft dat alleen maar verergerd. Mensen voelen zich onrecht aangedaan. De islam is een godsdienst die helemaal niet uit is op geweld, maar zich juist richt op vrede.”

Zijn moslims gefrustreerd?
„Op dit moment voelen velen zich onbegrepen. Islamitische woordvoerders zijn beducht voor de media. Heeft het zin om mee te werken aan een programma? Ze willen iets over de islam vertellen, maar er wordt vaak naar geijkte items gevraagd. Hoe denkt u over het hoofddoekje? Wat vindt u van de verhouding tussen kerk en staat? Daar blijft het bij. Wij moeten op eieren lopen. Voor je het weet wordt een uitspraak uit de context gehaald en heb je de poppen aan het dansen.”

Rotterdam wil deze kramp wegnemen, onder meer door de organisatie van stadsdebatten over de islam. Wat vindt u?
„Ik ben gematigd positief. Positief, omdat het goed is wanneer de gemeente de islam op een evenwichtige manier in de schijnwerper wil plaatsen. Gematigd, omdat ik eerst wil zien hoe de discussies uitpakken. Over religie in het algemeen wordt nogal schamper gedaan, dat geldt zeker ook voor de islam. Ik hoop dat we op basis van gelijkwaardigheid en respect met elkaar in gesprek kunnen gaan.”

Welk onderwerp moet op de agenda?
„Een belangrijk item is de emancipatie van de moslimgemeenschap. Er zijn sociaal-economische factoren die die emancipatie belemmeren. Moslims zijn lang niet evenredig vertegenwoordigd in alle lagen van de bevolking, al neemt het aantal studenten onder hen toe. Belangrijk is het dat jongeren zichzelf kunnen zijn, dat de samenleving accepteert dat zij vorm willen geven aan hun religieuze overtuiging. Daar moet ruimte voor zijn.

De overheid heeft op het punt van de emancipatie vooral een faciliterende rol. Ik kan me indenken dat bedrijven in de Rijnmond verplicht worden voor wat betreft hun personeelssamenstelling een afspiegeling van de maatschappij te vormen. Dat kan bij voorbeeld door een regeling die voorschrijft dat elk bedrijf een zeker aantal moslims in dienst neemt.”

Volgens Leefbaar Rotterdam staat de islam zelf emancipatie van moslims in de weg.
„Persoonlijk ben ik van mening dat de islam juist veel in zich heeft dat de emancipatie bevordert. Mohammed heeft in zijn leven bevordert dat slaven, vrouwen en onderdrukten eigen rechten kregen. Hij heeft het zaad gezaaid. Het punt is alleen dat deze positieve ontwikkeling is gestagneerd. Dat is vooral het gevolg van de exegese van de Koran door de eeuwen heen. De traditie heeft belemmerend gewerkt. De islam zelf is een dynamische religie met een aantal vaste waarden en normen die voor het geheel van de samenleving goed zijn.”

Geregeld weerklinken ook in Rotterdam stemmen die zeggen dat religie niet iets voor de straat, maar voor de woonkamer is. Wat vindt u?
„Ik ben het met die opvatting oneens. Zo’n scheiding is in werkelijkheid onmogelijk. Als je niet mag zeggen wat jou bij je werk of je studie inspireert en als je dat niet mag uitdragen in je kleding, dan leidt dat tot een grote gespletenheid in het gedrag van mensen. Religie is geen jas die je naar believen aan- of uitdoet, maar komt van binnenuit.”