Dat zei dr. Yasel Ellethy dinsdagmiddag tijdens een ontmoeting van islamitische en christelijke exegeten aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Amsterdam.

De bijeenkomst was georganiseerd door de Netherlands-Indonesia Consortium for Muslim Christian Relations, een samenwerkingsverband ontstaan vanuit Kerk in Actie, de hulpverleningsorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Indonesische en Nederlandse theologen gingen in gesprek over de uitleg van geweldsteksten in de Bijbel en in de Koran.

De Indonesische hoogleraar dr. Emanuel Gerrit Singgih vertelde hoe hij in zijn colleges aan de Duta Wacana Christian University in Jogjakarta de geweldsteksten behandelt. Dr. Singgih wijst de Indonesische studenten –voor de helft moslim en voor de helft christen– op innerlijke tegenstrijdigheden in dergelijke Bijbelpassages. In het zondvloedverhaal zit volgens dr. Singgih zo’n innerlijke tegenstrijdigheid. „Na de uitvoering van het oordeel krijgt God spijt en richt meteen het meest vredelievende en zachtaardige verbond op: het noachitische verbond.”

Omdat Indonesische christenen het bevel aan Jozua om de Kanaänitische volken te verdelgen willen gebruiken ter rechtvaardiging van geweld, wijst dr. Singgih op de „inconsequentie van Jozua. Uit latere Bijbelpassages blijkt immers dat vele Kanaänieten nog in leven zijn.”

Jihad

Dr. Singgih vindt dat de Bijbel uitgelegd moet worden voor hedendaagse Indonesiërs. „Indonesiërs, of zij nu moslim zijn of christen, kunnen moeilijk omgaan met de aanwezigheid van meerder godsdiensten. Contextuele Bijbeluitleg leert hoe Indonesiërs kunnen omgaan met het naast elkaar bestaan van etnische en religieuze verschillen”, aldus de hoogleraar.

Sahiron Syamsuddin van de Islamic University Sunan Kalijaga (Jogjakarta) behandelde dinsdag enkele Koranteksten die extreme moslims aanhalen om de jihad, de gewapende strijd, te rechtvaardigen. Dr. Syamsuddin noemde als voorbeeld soera 22, 39 en 40. „Degenen die worden aangevallen, zijn gerechtigd de wapens op te nemen omdat zij mishandeld worden. Allah heeft de macht hen te helpen.”

Volgens dr. Syamsuddin is het een misinterpretatie op grond van deze tekst geweld te legitimeren. Deze tekst zegt alleen dat geweld mag worden gebruikt ten einde onrecht en onderdrukking te stoppen, aldus Sahiron Syamsuddin. „Alleen die teksten die de eigen politiek dekken worden geciteerd. Een half vers wordt aangehaald ter rechtvaardiging van geweld, met weglating van de andere helft die oproept tot verzoeningsgezindheid”, aldus de islamitische theoloog.

IS-strijders

Dr. Yaser Ellethy van het Centrum voor Islamitische Theologie (CIT) aan de Vrije Universiteit behandelde de verschillende methoden van Koranuitleg. „IS-strijders geven soms een eigenaardige draai aan Koranverzen. Toen IS-strijders een Jordaanse piloot levend verbrandden, werd ter rechtvaardiging alleen het eerste gedeelte van soera 16:126 geciteerd. De hele soera luidt „Wanneer u aan het bestraffen bent, bestraf dan in overeenstemming met wat is aangedaan. Maar geduldig verdragen is 
beter voor hen die geduld opbrengen.””

Soera 16:126 en 128 worden soms opgevat als een oproep tot geweld, zegt dr. Ellethy. „Bij nadere beschouwing vanuit de context waarin de profeet Mohammed verkeerde, roept dit vers juist op tot vergevingsgezindheid tegen de menselijke neiging tot wraak.”

Motieven

Dr. Suratno, universitair docent aan Paramadina University in Jakarta die onderzoek deed naar Indonesische moslims met sympathie voor IS, verduidelijkte in zijn bijdrage de motieven van Indonesiërs om over te stappen naar het kamp van IS-aanhangers.

Dr. Robert Setio (Duta Wacana Christian University in Jogjakarta) behandelde geweldsteksten in het Oude Testament en dr. G. M. Speelman nieuwtestamentische geweldspassages. Volgens dr. W. B. S. van de Wetering staan er in de Koran „vredelievende” maar ook „gewelddadige” teksten.