In de toespraak die hij tijdens de herdenking in het Amahoro-stadion in de Rwandese hoofdstad Kigali hield zei Kagame dat Frankrijk het leger en de Hutu-milities die de volkenmoord -die op 7 april 1994 begon- uitvoerden, welbewust had getraind en bewapend, terwijl het wist dat ze moorden zouden gaan plegen. De Fransen kozen er volgens Kagame voor de daders te beschermen, in plaats van de slachtoffers.

Vorige maand kondigde Kagame al een onderzoek aan naar de rol die Franse soldaten hebben gespeeld in de volkenmoord. Hij beschuldigde de Fransen er toen van de hoofddaders van de genocide te hebben helpen ontsnappen. De Franse minister van Defensie, Michèle Alliot-Marie, noemde deze beschuldiging woensdag „schandalig” en zei dat de Franse soldaten er juist alles aan hebben gedaan om de genocide te voorkomen.

Frankrijk had ten tijde van de volkenmoord banden met de toenmalige extremistische Hutu-regering en Franse militairen gaven trainingen aan het Rwandese leger. Vorige maand verscheen in Frankrijk een onderzoeksrapport waarin wordt gesteld dat het vliegtuig van de Rwandese president Juvenal Habyarimana tien jaar geleden werd neergehaald in opdracht van Kagame, wiens Rwandees Patriottisch Front toen een rebellenbeweging was. De moord op Habyarimana vormde de directe aanleiding tot de genocide.

De Franse krant Libération schreef woensdag in een commentaar dat Frankrijk dan misschien wel niet schuldig is aan de genocide, maar wel medeverantwoordelijk. „De Fransen hebben nooit graag in hun donkere Rwandese verleden willen graven. Ze worden er nog altijd van verdacht dat ze er alles aan te hebben gedaan om zichzelf vrij te pleiten van een vreselijke verdenking.”

De secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, presenteerde woensdag een actieplan dat moet voorkomen dat grote etnische conflicten opnieuw uitmonden in volkerenmoord. Hij deed dit voorstel in Genève tijdens de herdenking van de genocide in Rwanda.

Het weinig concrete actieplan heeft vier punten. Een hiervan is de aanstelling van een speciale VN-adviseur die de volkerenorganisatie vroegtijdig moet waarschuwen voor een dreigende volkerenmoord. Verder riep de VN-chef de internationale gemeenschap op gewapende conflicten te voorkomen en de burgers in het geval van een conflict te beschermen. Annan maakte verder duidelijk dat de daders niet ongestraft mogen blijven.