Zijn uitsmijter verhinderde niet dat de discussie af en toe oplaaide tijdens de bijeenkomst die het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP) dinsdag organiseerde in Utrecht. Het IPP presenteerde daar de Opiniewijzer, een vragenlijst op internet. Daarmee wil het instituut ervoor zorgen dat iedereen echt kan kiezen bij de verkiezingen voor het Europese Parlement op 10 juni.

Twee van de aanwezige politici, de VVD’er Van Baalen en de Europese lijstrekker van GroenLinks, Buitenweg, vulden de vragenlijst in, net als 700 Utrechters dat al eerder deden. De politici en het volk bleken het eens over de vraag of de naam van God moet worden genoemd in de Europese grondwet. Beide partijen vinden dat niet nodig. Wat de toetreding van Turkije betreft ligt de verhouding anders. Bijna 60 procent van de Utrechters is daar tegen, de politici zijn voor.

In haar referaat dat volgt op de opiniepeiling, betoogt Buitenweg dat de EU vooral draait om markt en munt. Ze is het er faliekant mee oneens dat de Unie boeren steunt, die vervolgens hun producten dumpen in ontwikkelingslanden. De EU kan beter investeren in innovatie, meent de GroenLinkser.

Van Baalen vindt het EU-landbouwbeleid „pervers.” Van hem hoeft de productie niet te worden gestimuleerd en kan dat oude beleid worden ingeruild voor nieuwe plannen. Die hoeven niet veel te kosten, stelt hij. Wetgeving ontwerpen om innovatie te stimuleren is een goedkoop alternatief voor de boerensteun.

De zaal is huiverig om te snoeien in de landbouwsubsidies. „Zijn we dan voor onze voedselvoorziening niet afhankelijk van het buitenland?” wil iemand weten. „En hoe moet dat dan met die terreuraanslagen overal?” Van Baalen is er wel gerust op. „Ik geloof niet dat die terreur is gericht tegen schepen met biefstukken uit Argentinië.”

De VVD’er, die de nettobetalerspositie van Nederland aan de kaak stelt, vindt een toehoorder tegenover zich. „Wij betalen 3 miljard euro per jaar meer dan we ontvangen”, rekent deze voor. „Dat is 50 cent per burger per dag. Dan is een eventuele besparing van 2 cent per burger per dag echt niks.” Daar kijkt Van Baalen anders tegen aan. „Het gaat om rechtvaardigheid. Waarom moeten wij meer betalen dan een even rijk land als Denemarken?”

Buitenweg betoogt echter dat de nettobetalerspositie van Nederland „echt niet zo groot is als minister Zalm doet voorkomen.”

Het thema geld boeit de ruim vijftig aanwezigen. Wibo Koole van de Consumentenbond roept in herinnering dat voor de komst van de euro werd beloofd dat het dagelijks leven zo’n 10 procent goedkoper zou worden. „Daar hoor ik nu geen econoom meer over”, constateert hij cynisch. „We zijn er alleen maar op achteruitgegaan.”

De kostprijs van een sms’je bijvoorbeeld is ongeveer 2 cent, aldus Koole. De gebruiker betaalt echter 20 tot 30 cent. „En dat op een volledig vrije markt.” Kandidaat-europarlementariër Mastenbroek (PvdA) vindt dat wel logisch. „Niets in het leven is gratis. Door die dure sms’jes betalen wij de gratis mobieltjes.”

Mastenbroek is blij met de discussies die ze hoort. Lange tijd was Europa niet interessant, zegt ze. „Het leefde simpelweg niet. We hebben ook veel te laat gediscussieerd over de euro en de uitbreiding van de EU.” Tevreden constateert Mastenbroek dat het „nu tenminste gebeurt.” Het debat over de nettobetalerspositie komt niet voort uit euroscepsis, vindt ze. „Het is juist ontzettend winst. Het is te lang stil geweest rond Europa.”