„Koning consulteren bij afschaffing „gratie Gods””
AMSTERDAM. D66 zou er goed aan doen koning Willem-Alexander te vragen wat hij vindt van het plan om de formulering „bij de gratie Gods” uit wetten te schrappen.
Die suggestie deed prof. Jan Willem Sap, hoogleraar Europees recht aan de Open Universiteit, vrijdag in Amsterdam tijdens een bijeenkomst van het Centrum voor religie en recht over het D66-plan. Volgens Sap zou de koning „het verdrietig” vinden als de wetgever de formulering zou schrappen. Dat kan bij kinderen of kleinkinderen van de huidige koning mogelijk anders liggen. Het zou volgens Sap goed zijn als D66 aan de koning zou vragen wat hij zou willen.
Prof. Sap stelde dat de formulering „Wij, Willem-Alexander, koning bij de gratie Gods”, niets over de wet zegt, maar veel meer over de positie van de koning. Van oorsprong staat de formulering in het teken van verwondering en nederigheid: „Wie ben ik dat ik dit doen mag.”
De hoogleraar heeft er geen moeite mee als koning Willem-Alexander zich in het publieke domein als christen manifesteert. Als mensen in het publieke domein geen uiting mogen geven aan hun levensovertuiging, zoals dat in Frankrijk het geval is, dan leidt dat onmiskenbaar tot spanningen, stelt Sap.
In het geval van Frankrijk zorgt het bij moslims zelfs tot fundamentalisme. „Mijn moeder zei vroeger al dat je bij een puber de veer niet al te ver moet induwen, anders komt hij op enig moment met extra kracht omhoog.”
Volgens Sap geven opinieleiders in Frankrijk toe dat het model van de laïcité, waarbij in het publieke domein religieuze uitingen verboden zijn, failliet is. Volgens hem heeft het Nederlandse model, waarin „leven en laten leven” geldt, meer toekomst: „We doen het zo gek nog niet.”
Sap vindt dat de democratie een extern referentiepunt nodig heeft waar waarden van het recht vandaan komen. Volgens hem zijn we door de secularisatie dat referentiepunt meer en meer kwijtgeraakt: „En dat leidt tot verharding in de samenleving.”
Prof. Ruard Ganzevoort, hoogleraar praktische theologie en senator voor GroenLinks, noemde tijdens de bijeenkomst het D66-voorstel „onzinnig en overbodig.” Maar als het wordt ingediend, zou hij niet zonder meer tegen stemmen, want de huidige formule is volgens hem ook niet optimaal.
