Debat Turkijedeal nog geen VVD-feestje
DEN HAAG. Het had hét feestje moeten worden van de VVD: het debat met premier Rutte over de vluchtelingendeal tussen de EU en Turkije. Het liep anders: een maand na het akkoord steken tal van geruchten de kop op over ernstige mensenrechtenschendingen in Turkije. En dus werd de deal woensdagmiddag fors bekritiseerd.
De verwijten zijn divers. Allereerst is er de al eerder geuite kritiek dat de EU zich laat chanteren door Turkije. Het is helemaal Turkije niet dat ervoor zorgt dat de vluchtelingenstroom nu even lijkt op te drogen, aldus CDA-leider Buma. „Vluchtelingen blijven tijdelijk in Turkije omdat Balkanlanden zoals Hongarije, Bulgarije en Macedonië hebben besloten hun grenzen hermetisch te sluiten.” Conclusie: de 6 miljard euro die de EU Turkije heeft toegezegd op de vluchtelingenopvang in dat land te verbeteren is weggegooid geld.
Pechtold (D66) vermoedt dat Rutte en de EU bewust hebben gekozen voor een „informele overeenkomst” met de Turken in plaats van voor een formeel verdrag om zodoende de Tweede Kamer en het Europees Parlement op afstand te houden. Beide kunnen de EU zodoende niet rechtstreeks gelasten onmiddellijk helderheid te verschaffen over de vermeende mensenrechtenschendingen in dat land.
Dat is in wezen waar het debat om draait: Kan bevestigd worden dat Turkije vluchtelingen die Syrië zijn ontvlucht weer terugstuurt naar dat land? Heeft het Turkse leger op vluchtelingen geschoten? Als dat zo is, redeneert een groot deel van de oppositie, moet de EU-Turkijedeal worden opgeschort. Vluchtelingen die nu in Griekenland verblijven, maar wier asielaanvraag daar zeer waarschijnlijk wordt afgewezen kunnen dan niet op de veerboot naar Turkije worden gezet. De onzekerheid over wat hen daar te wachten staat, is dan te groot.
De deal opschorten is voor de coalitie van VVD en PvdA echter geen optie. „Dat zou meteen het einde van de afspraken betekenen”, meent Zijlstra (VVD). Volgens Samsom is het niet aan de EU maar aan de Griekse rechters en de in Griekenland aanwezige (internationale) asielexperts om te beoordelen of asielverzoeken van vluchtelingen die via Turkije naar Griekenland zijn gereisd op goede gronden kunnen worden afgewezen.
In hoeverre Nederland de Europese Commissie gaat opdragen uitsluitsel te geven over de mensenrechtenschendingen is nog onduidelijk. Premier Rutte moet zich daar later vanmiddag nog over uitspreken.
Ook voor ChristenUnie en SGP is naleving van het VN-vluchtelingenverdrag door Turkije een belangrijk punt. De woordvoerders Voordewind (CU) en Bisschop (SGP) vroegen zich tijdens het debat af hoe het land omgaat met de jezidi’s die vorig jaar Irak zijn ontvlucht.
