Veel partijen vrezen dat Turkije Syriërs terugstuurt naar hun land, wat zou indruisen tegen de afspraken omdat daar een oorlog woedt. Regeringspartij PvdA en oppositiepartijen als D66 vinden dat bijvoorbeeld de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR onderzoek kan doen, maar zover wilde regeringspartij VVD niet gaan. „Het invullen van de organisaties gaan we nu nog niet doen”, aldus fractievoorzitter Halbe Zijlstra.

Volgens hem is niet bewezen dat de Turken Syriërs uitzetten, ondanks geluiden van onder meer mensenrechtenorganisatie Amnesty International: „Ik heb van Amnesty nog geen bewijzen gezien.” Zouden er wel bewijzen opduiken, dan is er een stevig gesprek met Turkije nodig, aldus Zijlstra.

Premier Mark Rutte vindt het een taak van de Europese Commissie in Brussel om stappen te nemen. Nederland kan de commissie de suggestie doen om gebruik te maken van de UNHCR. Maar volgens Rutte behoort het niet tot de taken van de VN-organisatie om zelf toezicht te houden of onderzoek te doen.

De premier zei dat de UNHCR onlangs heeft vastgesteld dat er bij de Turken geen „structureel terugstuurbeleid” is. De Turken zelf ontkennen Syriërs uit te zetten. „We willen het wel zeker weten”, aldus Rutte.

Meerdere oppositiepartijen eisen opschorting van het verdrag, of vinden om uiteenlopende redenen dat het akkoord in de prullenbak moet. Europa „dreigt moreel door de bodem te zakken”, aldus GroenLinks-leider Jesse Klaver. Sharon Gesthuizen (SP) had het over een „smerige deal die de mensenrechten schendt.”

CDA-kopstuk Sybrand Buma noemde de prijs die de Europese Unie aan Turkije moet betalen „te hoog”. Zo vloeit er 6 miljard euro naar Turkse vluchtelingenkampen. Ook zou de Turken sneller visumvrij reizen naar Europa in het vooruitzicht zijn gesteld.

PVV’er Sietse Fritsma sprak over een wanstaltig akkoord. Een schurk als president Erdogan kan er op los chanteren, aldus Fritsma.