Dr. ir. S. M. de Bruijn, plaatsvervangend hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad en lector nieuwe media aan Driestar Hogeschool in Gouda, zei dat zaterdagmorgen in Hardinxveld-Giessendam tijdens de jaarvergadering van de reformatorische scholenorganisatie VGS.

De Bruijn toonde de nieuwste ontwikkelingen op ict-gebied. Trends daarin zijn onder andere personalisering, het uitgaan van meetbaarheid en maakbaarheid, virtualisering en robotisering.

„Die trends zijn vaak doordrenkt door het vooruitgangsdenken”, stelde de Driestarlector. „Het christelijk onderwijs moet tegenwicht bieden. We kunnen de technologische ontwikkelingen niet tegengaan of afremmen, dus we moeten leerlingen voorbereiden op een samenleving waarin die ontwikkelingen gemeengoed zijn.”

De houding van christenen zou volgens De Bruijn getypeerd moeten worden door pelgrimschap: „Zicht op de geestelijke werkelijkheid. De christenreis begint niet in het huis van Uitlegger, maar in stad Verderf. Er is een wonder van Gods Geest nodig om kinderen tot pelgrims te maken.

Verworteling in het eigen gedachtegoed is noodzakelijk: brongericht denken, dieplezen, een band met het verleden. Christenen hebben overtuigingskracht nodig, communicatieve vaardigheden, verantwoordelijkheidsbesef, concentratie en toewijding.”

Eigen keuzes

Scholen hebben de ruimte eigen keuzes te maken, beklemtoonde De Bruijn. „Laat ze dat doen rond zeven kernwoorden: vreemdelingschap, matigheid, ijver, naastenliefde, getuige zijn, het woord –in een beeldcultuur– en moed.”

Het lectoraat nieuwe media dat het RD en Driestar educatief hebben opgezet, concretiseerden deze houding in een Media Attitude Model: de christen als pelgrim, dienaar, leerling en burger. Het lectoraat draagt ook pedagogische bouwstenen aan: onderwijs is vorming en ontmoeting, leren vraagt diepgang, de leraar staat centraal. „En ict is slechts een hulpmiddel”, zei dr. De Bruijn. „Concreet: psalmboek.nl kan het begeleiden met instrumenten niet vervangen.”

Eigen methoden

Drs. R. A. van der Garde, bestuurder van het Ds. G. H. Kerstencentrum in Veenendaal, wees erop dat het denken over het onderwijs van de toekomst doorgaans wordt getypeerd door een onbegrensd vooruitgangsgeloof. „Aan het eindrapport van de commissie-Schnabel ligt een verwerpelijk atheïstisch mensbeeld ten grondslag, gericht op het hiernúmaals, materialistisch en evolutionistisch. In hoeverre is het reformatorische onderwijs door dit maakbaarheidsdenken besmet? We hebben te veel geluisterd naar de moderne pedagogen. Wat doen wij nu? Slaafs het rapport volgen en ernaar streven weer het beste jongetje van de klas te zijn?”

Het christelijk onderwijs gaat vaak te gemakkelijk in nieuwe ontwikkelingen mee, zei Van der Garde. „De bezinning erover gebeurt te weinig vanuit de beginselen.”

De bestuurder van het Kerstencentrum wees op het belang van eigen methoden. „Ik maak me grote zorgen over het feit dat er steeds minder draagvlak is voor het ontwikkelen van methoden voor het reformatorisch onderwijs. Te gemakkelijk worden seculiere methoden ingevoerd op onze scholen.”

Vitaal onderwijs

„Er is alleen toekomst als er geestelijk leven is. Alleen dan staat VGS ook voor vitaal gereformeerd schoolonderwijs”, zei voorzitter ds. H. A. van Zetten in zijn openingswoord. „Als de Heere onze ogen ervoor opent, nemen we in ons eigen hart de dood waar. Ezechiël werd echter geroepen te profeteren in Babel, te midden van de afgoden, ver van Jeruzalem, dat in puin lag. Alle verwachting was afgesneden. In een visioen zag de profeet een vallei vol dorre doodsbeenderen. Als dat het volk is, zou het je niet alle moed benemen?

De Heere vroeg Ezechiël: Zullen deze beenderen levend worden? De profeet ging niet redeneren dat God almachtig is en dat het volk het niet verdiend heeft, maar hij zei: „Gij weet het.” Dat geeft het werk een zekere ontspanning. De blik omhoog! Ezechiël moest het Woord uitdragen. De beenderen kwamen tot leven; wat bij de mens onmogelijk is, is mogelijk bij God.

Zien we uit naar geestelijk leven in de school? Voor onze school kan gelden: alles klopt, alles draait, alles loopt. Maar is er leven in? Denk erom dat die vitaliteit beproefd gaat worden.”

Verfletsing

Te midden van de onderwijsontwikkelingen moeten christelijke scholen niet te gemakkelijk capituleren, niet als een dode vis meedrijven, maar overeind blijven op het fundament van Gods Woord, zei ds. Van Zetten. „Mogen we nog een eigen pedagogische visie hebben, waarin een gesloten toelatingsbeleid een legitieme plaats heeft?”

Het reformatorisch onderwijs zelf zou niet moeten worden gekenmerkt door verbreding en door een gevoelsgodsdienst, maar door verdieping en verworteling. „Geen verfletsing, kleurloosheid, pragmatisme, maar: Zo zegt de Heere. Ook in een onderwijsveld waarin de seculiere doodslucht je tegemoet komt: niet schipperen, maar profeteren gelijk ons bevolen is.”

De VGS-jaarvergadering verkoos ds. A. P. Baaijens (Aagtekerke) en register-accountant drs. B. A. Heijns (Lisse) tot leden van de raad van toezicht in de plaats van tweede voorzitter ds. J. Schipper en A. Dieleman RA, die de maximale termijn van twaalf jaar vervulden.