Initiatiefnemer en Holocaustoverlevende Jacques de Hond (75) zag de komst van het monument als „een plicht die op mijn schouders rustte tegenover de mensen die geen geluk hadden.”

Op de Oranjedijk aan de Westerschelde staat sinds enkele dagen een zwarte gespleten granieten zuil waarop de namen staan van de veertig Joodse Vlissingers die de Holocaust niet overleefden. „Graniet is de hardste natuursteensoort. De namen van deze mensen staan er in gebeiteld en daarmee krijgen ze hun identiteit terug”, zegt voorzitter Jacques de Hond van de Stichting Vrienden Joods Monument Vlissingen, die zich heeft ingezet voor de plaatsing van het gedenkteken.

„De Joden van Vlissingen waren inwoners als ieder ander die in hun stad woonden, werkten en gelukkig waren”, aldus Vlissinger De Hond. „Er waren zes middenstanders onder, een chemicus die bij scheepswerf De Schelde werkte, een advocaat, een procureur-generaal. Goed geïntegreerde inwoners die alleen om hun Jood-zijn werden vermoord.”

De Hond is anderhalf jaar in touw geweest voor de totstandkoming van het monument, dat zo’n 35.000 euro kostte. Op de zuil staan de namen van de slachtoffers, hun geboortedata, de namen van de kampen waar zij omkwamen en hun sterfdata.

„Ik wilde dit allang, maar ik was steeds te zeer in beslag genomen door andere activiteiten voor de Joodse gemeenschap. Dan schuif je zoiets voor je uit, omdat je weet dat zo’n monument je qua tijd, energie en emoties zo in beslag neemt dat je helemaal niet meer aan andere zaken toekomt.”

Vernietigingskamp

De Hond: „Ik heb altijd gevonden dat er een verplichting op mijn schouders rustte om iets te doen voor de mensen die minder geluk hebben gehad dan ik.” Op 24 maart 1942 werden er veertig Vlissingse Joden per trein op transport gesteld naar Amsterdam, van waaruit ze via Westerbork werden gedeporteerd naar vernietigingskampen.

Het gedenkteken op de zeedijk heeft de vorm van een gebarsten zuil, ook de afgebeelde davidster is in tweeën. De twee granieten delen zijn aan de binnenkant onafgewerkt gebleven. „Dat symboliseert hoe Joods leven ruw werd afgebroken. Boven op het monument wordt nog prikkeldraad aangebracht als verwijzing naar het prikkeldraad in de kampen waarachter Joden werden opgesloten en vermoord.”

Auschwitz

Het grootste deel van de familie van De Hond is vermoord. Zijn vader overleefde het vernietigingskamp Auschwitz. „Mijn ouders hebben mij als tweejarige afgegeven aan een verzetsman die contact had met mensen die onderduikers opnamen. Als een angstig Joods jongetje kwam ik zo bij de familie Nijntjes in Zaandam terecht, heel bijzondere christelijke mensen die mij door de oorlog hebben geholpen en die ik nog altijd dankbaar ben. Ik noem hen nog mijn onderduikpleegouders. Zij hebben hun leven voor mij in de waagschaal gesteld. Twee van hun kleinkinderen zijn dinsdag bij de onthulling en zullen assisteren bij het oplezen van de namen van de slachtoffers.”

Jacques de Hond werd in 1940 in Amsterdam geboren, twee dagen voor het uitbreken van de oorlog. In 1962 vestigde hij zich, pas getrouwd, met zijn vrouw in Vlissingen. Hij ging 2,5 jaar in militaire dienst, waarna hij een betrekking kreeg in de stoffenzaak van zijn vader in Vlissingen.

Stilte

Dinsdag om 14.00 uur onthult opperrabijn Binyomin Jacobs het monument in aanwezigheid van nabestaanden, plaatsvervangend hoofd van de Israëlische ambassade Ilana Mittelman en de Vlissingse burgemeester Demmers. Na het oplezen van de namen en een minuut stilte wordt er zand uit Israël in een kistje in de grond voor de gedenkzuil gestrooid. „Ik heb in Israël 20 kilo zand gehaald”, vertelt De Hond. „Bij een Joodse begrafenis wordt er voorafgaand aan het sluiten van de kist zand uit Israël in de kist geschept, als teken dat de dode in gewijde grond wordt begraven. Door het strooien van zand in dit kistje zijn ook deze veertig mensen in gewijde grond begraven.”

Steun

Het monument moet een herinneringsplek worden voor alle Vlissingers, Joods en niet-Joods, vindt De Hond. „Vanuit de Vlissingse bevolking was er veel steun voor ons initiatief, vooral uit protestantse kring. De betrokkenheid daar was groot. Dat was voor mij een stimulans om door te gaan.”

Namen Joden Utrecht fout

UTRECHT (RD). Het Joods Monument in Utrecht wordt ontsierd door slordigheden en fout gespelde namen, meldde het AD zaterdag. De pijnlijkste misser op de gedenkmuur voor 1239 Joodse slachtoffers uit Utrecht is de vermelding van Esther Groenteman. Zij overleefde de oorlog en stierf op 82-jarige leeftijd in 1994 in Amstelveen. Het monument vlak bij het Spoorwegmuseum werd vorig jaar onthuld.