Het waren florissante jaarcijfers die de coöperatieve zuivelreus, die driekwart van de Nederlandse melkplas verwerkt, donderdag presenteerde. Bij een nagenoeg stabiel gebleven omzet van ruim 11 miljard euro steeg de winst met ruim 13 procent naar 343 miljoen. De nettokasstroom uit operationele activiteiten verdubbelde bijna tot ruim 1 miljard.

FrieslandCampina profiteerde van de gestegen verkoop van producten met een hoge toegevoegde waarde, zoals zuivelingrediënten en kindervoeding. Vooral in China zit de omzet stevig in de lift. Ook valuta-effecten pakten gunstig uit. Bovendien gingen de inkoopkosten voor de melk met 500 miljoen euro omlaag.

„Ik sta hier met een dubbel gevoel”, zei topman Roelof Joosten. Want voor veel van de ruim 13.500 aangesloten melkveebedrijven was 2015 helemaal geen positief jaar. De prijs die de boeren voor hun melk ontvangen daalt al anderhalf jaar vrijwel onafgebroken. „Dat hebben we niet kunnen compenseren.”

Melkprijs

De melkprijs gaat angstwekkend snel in de richting van het dieptepunt uit 2009. Deze maand betaalt FrieslandCampina zijn leden een basisprijs (de zogeheten garantieprijs) van 28,50 euro per 100 kilo. In de zomer van 2009 stond die kortstondig op 23,50 euro. Anders dan dat jaar is een snel herstel nu niet te verwachten. Daarvoor zijn de voorraden aan bulkproducten als melkpoeder op de wereldmarkt te groot, verklaarde Joosten.

De definitieve melkprijs voor de leden bedroeg vorig jaar 34,64 euro per 100 kilo. Dat is fors minder dan de 42,70 euro uit 2014. De daling had hoger kunnen zijn, maar werd voor een deel opgevangen door een hogere ‘winstuitkering’ in de vorm van een ”cash” betaalde prestatietoeslag en vermogen dat in de vorm van obligaties op naam van de leden wordt gezet. Dit plusje bedroeg 3,53 euro, ruim 20 procent meer dan in 2014.

Volgens afspraak gaat 55 procent van de winst naar de leden en 45 procent naar de reserves. De ledenraad, die dinsdag de jaarrekening goedkeurde, heeft niet eens overwogen daaraan te morrelen, zei coöperatievoorzitter Piet Boer desgevraagd. „Onze leden weten waar we de goede resultaten aan te danken hebben. We moeten vooral blijven investeren in producten die een hoge toegevoegde waarde opleveren en in efficiëntere fabrieken. We willen niet, zoals sommige andere Europese zuivelcoöperaties hebben gedaan, in de valkuil trappen om extra geld aan de leden uit te keren. Die bedrijven zitten nu in de problemen.”

De melkaanvoer zit sinds de afschaffing van de Europese melkquotering op 1 april 2015 stevig in de lift. In totaal verwerkte het bedrijf 10,1 miljard kilo melk, een toename van 6,4 procent vergeleken met 2014. Ook dit jaar zal de toename weer in die orde van grootte liggen, zei Boer. Veel hangt af van het stelsel van fosfaatrechten, dat staatssecretaris Van Dam (Economische Zaken) juist donderdagavond bekendmaakte. Dat zal de groei van de melkveehouderij begrenzen.

Lattiz

FrieslandCampina investeerde vorig jaar 564 miljoen euro, niet alleen in nieuwe en efficiëntere fabrieken maar ook in nieuwe producten. Joosten noemde onder meer de Lattiz – een apparaat dat in een handomdraai een kop koffie van een laag melkschuim „van baristakwaliteit” voorziet („die vind je al op veel stations en NS doen ze echt niet van de hand”), nieuwe kindervoeding voor de Chinese markt en speciale Optimel voor ouderen in Hongkong.

Die kindervoeding „lijkt steeds meer op moedermelk” en het zuiveltje voor ouderen is ontwikkeld om spiermassa en botten te versterken. In dit verband vertelde de topman dat FrieslandCampina bezig is met een opwaardering van melkvet. Dat vervangt in steeds meer producten de eerder gebruikte plantaardige vetten. „Het imago van botervet is sterk verbeterd.”

Ook op reclame zet FrieslandCampina stevig in. Het budget steeg vorig jaar met ruim de helft naar 536 miljoen euro. Bittere noodzaak, gelet op de hevige concurrentie op de wereldwijde zuivelmarkt. Maar de vruchten zijn er ook. Zo wist het concern zijn marktaandeel in Nederland, waar de zuivelconsumptie al jaren daalt, vorig jaar met 5 procent uit te breiden. De succesvolle introductie van verse Chocomel droeg daaraan bij. En juist deze week lanceerde het concern een kaas onder het (sterke) merk Campina. Die wordt volgens Joosten als eerste voor 100 procent gemaakt van weidemelk en zonder toegevoegde kleurstoffen.