Het slib uit rwzi’s is rijk aan voedingsstoffen zoals fosfaat en nitraat en aan organische stoffen. Om die reden passen verschillende Europese landen en de Verenigde Staten en China het slib toe als meststof in de landbouw.

Het slib bevat echter ook schadelijke stoffen: vaak resten van medicijnen, de pil en antidepressiva. De gehalten hiervan zijn meestal niet hoog. Maar hun gedrag in de bodem verschilt. Sommige binden aan de bodem, andere niet. Sommige worden opgenomen in planten, andere niet.

Grazen

Uit een nieuwe studie –bekostigd door de Europese Commissie– blijkt dat drachtige schapen die grazen op weilanden die zijn bemest met slib uit rwzi’s medicijn­resten uit het slib doorgeven aan hun vrouwelijke lammeren. Het gaat vooral om stoffen die de werking van geslachtshormonen nabootsen.

De onderzoekers ontdekten dat het aantal eicellen in de eierstokken van de schapenfoetussen al sterk was afgenomen binnen een beperkte blootstellingsperiode van tachtig dagen. Deze periode omvatte het grootste deel van de drachtige periode van de ooien. Hoe later de blootstelling aan medicijnresten in de drachtige periode plaatshad, hoe meer genen en eiwitten er veranderden in de eierstokken van de schapenfoetussen. De lammeren ontwikkelen daardoor kleinere eierstokken en zijn minder vruchtbaar, schreven wetenschappers van verschillende Britse en Franse universiteiten en onderzoeksinstituten woensdag in het tijdschrift Scientific Reports.

„Het grootste effect op de eierstokken van de schapenfoetussen werd gezien wanneer de schapen in de laatste twee tot drie maanden van hun dracht werden geweid op gras dat was bemest met slib uit rwzi’s”, zegt Paul Fowler, hoogleraar medische wetenschappen aan de universiteit van Aberdeen.

Zorgwekkend

Dat is echter nog niet het ergste gevolg van het gebruik van slib uit rwzi’s. „Zorgwekkend is dat menselijke foetussen ook langdurig blootstaan aan lage concentraties van deze stoffen, doordat de moeder dierlijke producten zoals melk en vlees consumeert. Dat betekent een serieus risico voor de menselijke voortplanting”, stelt onderzoeksleider Richard Lea, hoogleraar ontwikkelingsbiologie van de universiteit van Nottingham.

Lopen Nederlanders nu ook gevaar om via vlees en melk deze stoffen binnen te krijgen?

Dat valt wel mee, stelt Cees Meijer, hoofd communicatie van de Unie van Waterschappen, desgevraagd. „Het slib van de rwzi’s wordt in Nederland al ruim 25 jaar niet meer afgezet in de landbouw om dit soort risico’s te vermijden. Het slib wordt vergist of verbrand, waarbij de elektrische energie wordt opgewekt die weer wordt gebruikt voor de bedrijfsvoering van de rwzi’s.”