Zij mogen daarvoor ”restembryo’s” van de IVF-kliniek van het AZG gebruiken. Dat heeft een woordvoerder van het Academisch Ziekenhuis Groningen maandag bekendgemaakt. De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO), die het medisch onderzoek in Nederland bewaakt, gaf toestemming voor het isoleren van een aantal stamcellijnen uit menselijke embryo’s.

Stamcellen blijven zich eindeloos vermenigvuldigen en kunnen uitrijpen tot elke willekeurige lichaamscel. Met deze cellen zijn mogelijk nieuwe cellen te kweken die kapotte weefsels in het lichaam kunnen vervangen. De onderzoekers, die zich hebben verenigd in het Groningen Stamcelcluster, willen nagaan onder welke omstandigheden stamcellen kunnen uitgroeien tot hartspiercellen, zenuwcellen, bloedcellen en zelfs niercellen.

De onderzoekers mogen op grond van de embryowet alleen embryo’s gebruiken die na een kunstmatige bevruchting overblijven. Het ziekenhuis vriest embryo’s die niet direct nodig zijn standaard in om deze later alsnog te kunnen gebruiken. Dat gebeurt bijvoorbeeld als de eerste zwangerschap niet lukt, of als de wensouders later een tweede kind willen. Alleen als na vijf jaar nog embryo’s ’over’ zijn, wordt de paren gevraagd of zij de embryo’s willen bewaren, vernietigen, doneren aan andere wensouders, of doneren voor wetenschappelijk onderzoek. Voor stamcelonderzoek moeten zij bovendien expliciet toestemming geven.

Onderzoek van embryonale stamcellen is internationaal gezien slechts in een aantal landen toegestaan. Afgelopen december nog kwamen de vijftien lidstaten van de Europese Unie niet tot overeenstemming over het toekennen van subsidie aan embryonaal stamcelonderzoek. Het gebruik van cellen uit embryo’s roept ethische bezwaren op, omdat die techniek de vernietiging inhoudt van dit menselijk leven in het meest prille stadium. Bovendien is er kritiek op de methode, omdat Amerikaans onderzoek zou aantonen dat stamcellen uit het ruggenmerg van volwassen mensen ook te gebruiken zijn voor onderzoek.

In Nederland is embryonaal stamcelonderzoek mogelijk sinds 2001. Het kabinet en de Tweede Kamer bereikten toen overeenstemming over de embryowet. Die sluit het kweken van embryo’s voor onderzoek uit, maar biedt wel ruimte voor het gebruiken van embryo’s die om andere redenen niet zijn uitgegroeid tot een foetus. In Europa staan alleen Engeland en Zweden wetenschappers toe om embryo’s te kweken speciaal voor onderzoek.