„We zijn er klaar voor”, zei een optimistische Dirk de Lugt, voorzitter van de raad van beheer van Cosun donderdag bij de presentatie van de voorlopige jaarcijfers over 2015. Het coöperatieve concern, moederbedrijf van suikerverwerker Suiker Unie, heeft de afgelopen jaren zijn positie op de Europese suikermarkt versterkt en daarnaast geïnvesteerd in uitbreiding van zijn nevenactiviteiten.

Cosun beschikt in Dinteloord en Vierverlaten over de modernste en meest efficiënte fabrieken van Europa. In die fabrieken wordt sinds enkele jaren behalve bietsuiker van de eigen telers ook rietsuiker verwerkt, dat van buiten de EU is geïmporteerd. Een strategische keuze, verduidelijkte De Lugt: het bedrijf heeft de rietsuiker gebruikt om marktaandeel af te snoepen van zijn concurrenten in Europa. Volgend jaar, als de quotering is afgeschaft, wil het de geïmporteerde rietsuiker in één klap vervangen door (beter verwerkbare) bietsuiker. De 9000 aangesloten bietentelers krijgen daartoe het aanbod om hun areaal met 20 procent uit te breiden naar in totaal een kleine 90.000 hectare. „Daar hebben we al een markt voor”, aldus De Lugt.

Cosun waakt er tegelijk voor om alle remmen los te gooien. Het concern houdt de aanvoer van bieten strak in de hand door de invoering van zogeheten ledenleveringsbewijzen. Zo’n bewijs geeft het recht (en ook de plicht) om een bepaalde hoeveelheid bieten te telen. Voor die bieten garandeert Cosun vanaf 2017 een minimumprijs van 32,50 euro per ton, ongeveer 1,50 euro meer dan de huidige EU-garantieprijs.

De prijs die Cosun daadwerkelijk betaalt, ligt aanmerkelijk hoger. Over oogst 2015 bijvoorbeeld bedroeg de bietenprijs 43,01 euro per ton. Dat was overigens behoorlijk lager dan de 50,18 euro over oogst 2014. De duikeling is te wijten aan de sinds een jaar „historisch lage” suikerprijs in de Europese Unie. Die zal ook een drukkend effect hebben op de bietenprijs van oogst 2016, omdat Cosun driekwart van de suiker al vooraf op contract aan zijn klanten verkoopt. Maar daarna verwacht het concern een herstel. Eerste signaal daarvoor is de suikerprijs op de zogeheten spotmarkt in Europa, die inmiddels oploopt vanwege wereldwijd afnemende voorraden.

Onder het nieuwe ”Cosun Suikersysteem” worden telers verplicht mee te doen aan het registratiesysteem Unitip. „We leggen de lat bewust hoog. Ik weet dat extra administratie geen hobby van boeren is, maar onze klanten waarderen het dat gegevens over onder meer gewasbescherming en bemesting worden bijgehouden”, aldus De Lugt. Wie dit jaar al meedoet, krijgt 250 euro premie.

De nevenactiviteiten als de productie van frites, suikervervanger inuline en vruchten- en groentesappen, moeten de bietenprijs met minimaal 5 euro per ton te ondersteunen. „Dat is in 2015 ruimschoots gelukt”, zei directievoorzitter Robert Smith. Vooral dochter Aviko (aardappelproducten) neemt inmiddels een behoorlijk deel van de Cosun­omzet voor zijn rekening: vorig jaar 38 procent van de in totaal 2 miljard euro, terwijl Suiker Unie op 39 procent bleef steken. De kans is zelfs groot dat Aviko dit jaar Suiker Unie inhaalt, zei Smith. „Maar als de suikerprijs aantrekt, neemt de omzet van Suiker Unie weer snel toe.”