Binnen de beroepsgroep staat het als een paal boven water dat de thyroxinepreparaten die worden voorgeschreven aan mensen die zelf weinig of geen schildklierhormoon aanmaken, niet onderling uitwisselbaar zijn, zei Wolffenbuttel, hoogleraar endocrinologie en stofwisselingsziekten in het Universitair Medisch Centrum Groningen, gisteren desgevraagd.

Woensdag werd bekend dat farmaceut Aspen het veelgebruikte schildkliermiddel Thyrax Duotab (0,025 milligram), met de werkzame stof levothyroxine, vanaf februari zes tot negen maanden niet kan leveren vanwege productieproblemen. Alle patiënten moeten binnenkort overstappen op een ander medicament.

Van die ingreep zullen veel mensen last krijgen, zo verwacht Wolffenbuttel. De ervaring als endocrinoloog heeft hem geleerd dat een overstap forse lichamelijke en psychische klachten 
met zich mee kan brengen.

Hoe kan het dat patiënten verschillend reageren op de medicijnen van de diverse fabrikanten, terwijl er dezelfde werkzame stof in zit? „Ik weet dit niet goed. Mogelijk heeft het te maken met de hulpstoffen in de tabletten.”

Voor veel geneesmiddelen geldt dat een gepatenteerd medicijn (flink) duurder is dan de generieke variant. Bij schildklierhormonen speelt dit niet, weet Wolffenbuttel. „Het verschil tussen de verschillende preparaten is heel klein, een paar euro op jaarbasis.”

Het grootste deel van de 350.000 Nederlandse schildklierpatiënten slikt nu Thyrax. Als belangrijk voordeel van dit middel noemt Wolffenbuttel dat elke dosering zijn eigen kleur heeft: 0,025 milligram is blauw, 0,100 milligram wit, 0,150 milligram is roze. „Als arts kun je zo perfect vaststellen welke dosering een patiënt slikt.”

Qua alternatief voor Thyrax heeft de endocrinoloog persoonlijk een lichte voorkeur voor Euthyrox van fabrikant Merck, omdat daar veel verschillende doseringen van zijn: 25, 50, 75, 88, 100, 112, 125, 137, 150, 175 en 200 microgram.

De patiënt is zo meestal optimaal in te stellen met één tablet. „Een klein nadeel is wel dat die tabletten allemaal dezelfde kleur hebben.”

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) adviseert artsen om aan schildklierpatiënten die switchen in eerste instantie een dosis voor te schrijven die dicht bij de laatstgebruikte hoeveelheid Thyrax ligt.

Vervolgens zouden ze na zes weken de bloedwaarden van het schildklierhormoon moeten laten controleren, waarna de dosering –indien nodig– kan worden aangepast.

Rekenvoorbeeld

De hele operatie kan zomaar 20 miljoen kosten, zo rekent Wolffenbuttel voor. „Dat is nog een voorzichtige schatting.”

Het rekenvoorbeeld van de specialist: 350.000 schildklierpatiënten wisselen van preparaat en laten zes weken later bloed prikken. Kosten: 20 euro per persoon, 7 miljoen euro in totaal.

Het uitschrijven van recepten, controleren van labuitslagen en bijstellen van de dosering vergt van de diverse zorgverleners zeker een tijdsinvestering van tien minuten per patiënt, aldus Wolffenbuttel. Kosten: nog eens 9 miljoen euro.

„Mijn persoonlijke ervaring is dat de switch naar een ander schildklierpreparaat lang niet altijd een-op-een kan plaatsvinden.” Als 25 procent van de patiënten een bijstelling van de dosering nodig heeft, komt er nog 4 miljoen euro aan kosten bij voor bloedbepalingen en tijd van hulpverleners.

Dat brengt de totale kosten op 20 miljoen euro. „Nog even de gederfde levenskwaliteit en last voor onze patiënten daargelaten.”

Run op apotheek om Thyrax

DEN HAAG. Het naderend tekort aan het schildkliermedicijn Thyrax leidt tot een run op apotheken, meldde de koepelorganisatie KNMP vrijdagmorgen.

Op korte termijn is er bij de groothandel nog voldoende voorraad, aldus de apothekersorganisatie.

„Het nieuws over het tekort aan Thyrax zorgt voor grote onrust onder de patiënten, die zich massaal aan de balie bij de Nederlandse apotheken hebben gemeld”, zegt KNMP-directeur Léon Tinke.

„We snappen de bezorgdheid en verontwaardiging onder de patiënten heel goed. Maar we maken ons zorgen over signalen die we van apothekers krijgen dat sommige patiënten zich erg agressief uitlaten. Ook wij zijn door deze situatie overvallen.”

Fabrikant Aspen adviseert in een verklaring over te stappen op Eltroxin, een ander schildkliermedicijn uit hun assortiment met de werkzame stof levothyroxine. Tinke: „Dit middel is echter niet in de lage dosering verkrijgbaar. Dus dat lost niets op.”

Andere farmaceuten gaan proberen de productie of levering van het schildklierhormoon levothyroxine, de werkzame stof in Thyrax, op te voeren.

Leverancier B-Medical, producent van het merk Thyrofix, dat eveneens de werkzame stof levothyroxine bevat, verwacht eind januari extra voorraden beschikbaar te krijgen, waarmee het wegvallen van het aanbod van Thyrax Duotab 0,025 mg kan worden opgevangen.

Fabrikant Teva onderzoekt de mogelijkheden voor extra levering, maar kan hierover nog geen uitsluitsel geven.

Het farmaceutische bedrijf Merck verwacht niet eerder dan in maart nieuwe voorraden te ontvangen.

De apothekersorganisatie KNMP volgt dagelijks de situatie en geeft actuele informatie via de website farmanco.knmp.nl.