Om zaken als schijnzelfstandigheid tegen te gaan, wil staatssecretaris Wiebes van Financiën per 1 april de zogeheten VAR-verklaring voor freelancers en zzp’ers vervangen door een nieuw systeem: de Wet deregulering arbeidsrelaties (DBA). De Tweede Kamer stemde al met die nieuwe wet in, de Eerste Kamer moet zich er nog over buigen.

Nu is het nog zo dat zzp’ers om voor opdrachtgevers te kunnen werken een VAR-verklaring (Verklaring arbeidsrelatie) nodig hebben van de Belastingdienst. Die vrijwaart opdrachtgevers ervan loonbelasting en sociale lasten af te moeten dragen en legt de verantwoordelijkheid voor het zelfstandig ondernemerschap geheel bij de zzp’er neer.

Het kabinet wil daarvan af, omdat mensen op papier kunnen werken als zzp’er maar in de praktijk eigenlijk toch in dienst zijn (schijnzelfstandigheid). Dat is lastig te controleren voor de Belastingdienst en als het leidt tot problemen, zijn de financiële gevolgen nu altijd voor de zzp’er.

In de nieuwe opzet wil het kabinet straks alleen nog door de fiscus goedgekeurde overeenkomsten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer accorderen. Alleen wanneer zo’n ”modelovereenkomst” geldt en strikt wordt gehanteerd, accepteert de Belastingdienst dat er sprake is van zelfstandig ondernemerschap en geen vast dienstverband met de daarbijhorende verplichtingen.

Diverse organisaties, zoals het Nederlands Uitgeversverbond (NVU), stellen al maanden dat de nieuwe wet opdrachtgevers minder zekerheid geeft en het daarom „vele malen riskanter” maakt om te werken met zzp’ers en freelancers.

Bedrijven maken zich zorgen dat zij jaren achteraf alsnog loonheffing moeten betalen voor zzp’ers die ze inhuurden. Het FD meldde vanmorgen dat een groeiende groep bedrijven een directe relatie met zzp’ers daarom niet langer aandurft en druk bezig is om de risico’s af te wentelen op arbeidsbemiddelaars zoals payrollbedrijven. Zo zou omroep NTR zijn freelancers hebben aangeschreven dat zij zich, om in aanmerking te blijven komen voor opdrachten, moeten aanmelden bij bemiddelingsbedrijven.