TOEN

Mijn ouders zijn in 1950 gestart met een melkveebedrijf. Ze begonnen met 7 hectare grasland en hadden zo’n tien koeien. Ik ben grootgebracht op de boerderij. Eind jaren 80 kocht ik met mijn vader er een bedrijf bij, omdat de toenmalige eigenaar geen opvolger had. In ruim een halve eeuw is de onderneming gegroeid naar een 
modern bedrijf met 35 hectare grasland. We hebben 85 koeien, 600 vleesvarkens en sinds 2005 landwinkel De Kastanjeboom, waarin we onder meer boeren­kazen, zuivel, eieren en streekproducten verkopen.

Enkele jaren terug hoorden we dat het Europese melkquotum zou worden afgeschaft. Net als elk ander melkveehoudersbedrijf hebben wij nagedacht hoe we hier op zouden inspelen. Gaan we meer koeien houden? Bouwen we een extra stal? Bij collega’s zagen we dat er verschillend werd gereageerd. Sommige melkveehouders verdubbelden hun aantal koeien. Eén boer ging zelfs van 40 naar 400 koeien.

Wij besloten na lang wikken en wegen ons bedrijf te houden zoals het is. Meer melk kunnen leveren klinkt natuurlijk aantrekkelijk, maar er staan ook extra kosten zoals mestverwerking tegenover. In de politiek wordt discussie gevoerd over fosfaatrechten. Simpel gezegd houdt dat in dat je rechten moet kopen voor het fosfaat dat koeien via de mest uitstoten. Gisteren –1 januari– ging deze heffing in, maar hoe een en ander uitpakt, wordt pas in 2017 duidelijk. Het kan zijn dat je dan als boer extra fosfaatrechten moet kopen en met terugwerkende kracht veel geld moet bijbetalen. Dat risico vonden wij te groot.

Verder is onze beslissing om niet uit te breiden mede ingegeven doordat we een familiebedrijf willen blijven. Ik run de onderneming met mijn vrouw en drie kinderen. Dat willen we graag zo houden.

Per 1 april is het melkquotum afgeschaft. Sindsdien is onze melkproductie met zo’n 4 procent gegroeid. Dat komt vooral doordat we een paar koeien extra hadden rondlopen. Vóór 1 april zouden we deze koeien eerder hebben weggedaan, omdat we het melkquotum niet mochten overschrijden.

NU

Maandag lazen we op de site van FrieslandCampina de oproep om tot 11 februari geen extra melk te leveren. We zouden een toeslag van 2 cent per kilo krijgen als we ons daaraan houden. Monique, mijn oudste dochter, studeert agrarisch ondernemerschap aan de Christelijke Agrarische Hogeschool in Dronten. Enkele studiegenoten van haar pakten meteen hun rekenmachine om de consequenties daarvan uit te rekenen.

Dinsdag kregen we een brief van FrieslandCampina waarin stond wat we feitelijk al wisten. Een beetje merkwaardig was dat er 23 december boven de brief stond. Je vraagt je dus af waarom de zuivelcoöperatie pas vijf dagen later de boodschap naar buiten bracht. Je zou kunnen zeggen dat FrieslandCampina niet tijdig heeft ingespeeld op de groei van de melkplas, maar dat vind ik te kort door de bocht. In een enquête is aan elk lid gevraagd hoe ze zouden gaan reageren op de afschaffing van het melkquotum. Blijkbaar is de huidige toevoer van melk forser dan was voorzien.

Voor grote bedrijven is het wellicht lucratief 
om de komende zes weken minder melk te produceren. Wij laten het over ons heen komen en nemen geen maatregelen. We kunnen moeilijk de melk­machine stilzetten op het moment dat we onze normale dagelijkse melkproductie hebben. Bovendien is het maar voor zo’n korte periode; je gaat nu niet een paar koeien opruimen om de komende anderhalve maand 2 euro extra per 100 kilo melk mee te pakken.

STRAKS

Zoals het er nu uitziet, is de bonus van FrieslandCampina tijdelijk. De zuivelcoöperatie is een nieuwe productielocatie aan het bouwen in het Gelderse 
Borculo. Die fabriek kan naar verwachting half februari in gebruik worden genomen. Bovendien loopt rond die tijd het contract dat 440 Belgische boeren met FrieslandCampina hebben af, waardoor de zuivelaar weer wat lucht krijgt.

Ik vraag me af of het afschaffen van het melk­quotum wel zo’n goed idee was. Ik had en heb daar in elk geval mijn vraagtekens bij, want wereldwijd zijn de vraag en aanbod van melk uit evenwicht. Een probleem is dat Rusland sinds augustus 2014 westerse zuivelproducten boycot. Dat is hun reactie op de sancties van de Europese Unie tegen het land vanwege Russische bemoeienis met het conflict in Oekraïne. In China hangt een grote voorraad melkpoeder boven de markt. Althans, dat is de verklaring van de Chinezen waarom ze geen melk uit Europa invoeren. Dit jaar zou de voorraad van het Aziatische land op zijn. Laten we het hopen, want dan gaan de Chinezen weer melk importeren en gaat de prijs weer omhoog.

De tijd zal leren of het een juiste beslissing was 
om ons bedrijf niet uit te breiden. Nederland 
heeft de met Brussel afgesproken milieugrens 
voor de komende jaren, het zogeheten fosfaat­plafond, nu al overschreden. Het lijkt mij billijk als 
de hieraan verbonden kosten worden doorgere-
kend aan melkveebedrijven die zijn gegroeid. 
Wrang is echter dat de overheid ons zo lang in 
het ongewisse laat. Nu wordt er weer gesproken 
over generieke korting op fosfaatrechten. Dat 
zou betekenen dat zij die veel in hun bedrijf heb-
ben geïnvesteerd in het voordeel zijn, en dat degenen die niet zijn gegroeid het gelag moeten betalen. Zoiets zou niet moeten kunnen, vind ik. Als het wél zover komt, zijn de rapen gaar.