Volgens hem behoren de diensten tot de beste ter wereld en zijn ze tot op het hoogste niveau getraind om aanslagen te voorkomen. Hij riep alle Nederlanders op om zich niet te laten gijzelen door angst.

Morgenavond is het weer weekend en daar moeten we gewoon plannen voor maken, zei Rutte. „Het beste antwoord op terreur is doorgaan met ons leven. Wij zijn met meer. Wij hebben een sterkere samenleving en we kunnen dit aan.”

Partijen hadden het kabinet wel gevraagd om meer actie. Zo willen VVD, CDA en SGP dat een reis naar Syrië strafbaar wordt. Wie terugkeert moet vervolgd worden. Rutte zei dat teruggekeerde Syriëgangers alleen kunnen alleen worden opgepakt als er aanwijzingen zijn dat ze een gevaar zijn voor onze samenleving, of dat ze strafbare feiten hebben gepleegd.

Het strafbaar stellen van verblijf in door terroristen gecontroleerd gebied is al eerder onderzocht, maar stuitte toen op te veel juridische bezwaren. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra nam daar geen genoegen mee: „Zorg maar dat het kan!”

Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) beloofde het opnieuw te bekijken, ook al verwacht hij een negatief oordeel van de Raad van State en van de Eerste Kamer. Hij bekijkt ook of het mogelijk is teruggekeerde Syrië-gangers preventief vast te zetten en jihadisten verplicht te laten deradicaliseren.

Rutte verdedigde zijn uitspraak dat Nederland in oorlog is met terreurbeweging Islamitische Staat. Dat is een „feitelijke constatering” en geen juridische, zei hij. Vicepremier Lodewijk Asscher, die het woord oorlog juist niet in de mond had genomen, zei dat Rutte ook namens hem sprak. Hij voegde eraan toe dat hij zuinig is met het gebruik van het woord.

CDA-leider Sybrand Buma hekelde de verwarring. Rutte toont geen moreel leiderschap en zou volgens Buma een voorbeeld moeten nemen aan de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb, die heel precies zegt waar het op staat.