Hoe serieus is het, dat dit strandt?

Een beetje bizar zou het wel zijn: de afgelopen jaren wist het kabinet steeds meerderheden te vinden voor zware bezuinigingen, maar uitgerekend nu er geld kan worden uitgedeeld, loopt het vast. Het zou ook uniek zijn: nooit eerder stemde de Senaat een belastingplan weg. Maar als het kabinet vasthoudt aan zijn plan, kan dit op 15 december, de dag dat de Eerste Kamer over het wetsvoorstel stemt, wel degelijk de politieke slotsom zijn. Nooit eerder negeerde een kabinet immers op déze manier een meerderheid. Want in de Tweede Kamer stemden de coalitiepartijen en het CDA woensdag weliswaar vóór, in de Senaat is dat onvoldoende voor een meerderheid. Het kabinet komt daar vijf zetels tekort.

Wat gebeurt er als het belastingplan niet doorgaat?

In een poging om de redelijke senatoren van in de Tweede Kamer nog halsstarrige partijen over de streep te trekken, benadrukte staatssecretaris Wiebes van Financiën woensdag dat afwijzing betekent dat miljoenen Nederlanders in 2017 belastinggeld zullen moeten terugbetalen. Dat komt doordat het belastingplan al wél in de systemen van de fiscus (en dus in de voorlopige aanslagen) is verwerkt. Het kabinet is er sowieso veel aan gelegen het belastingplan door het parlement te loodsen. Na jaren van bezuinigen en lasten verzwaren willen VVD en PvdA nu weleens wat uitdelen. Veel huishoudens lopen daarom bij een verwerping van het plan een belastingverlaging mis: tweeverdieners gemiddeld zo’n 1400 euro op jaarbasis, eenverdieners circa 700 euro.

Eenverdieners? Maar waarom stemt de SGP dan tégen?

Omdat ondanks die koopkracht-stijging de ongelijkheid in belastingdruk tussen een- en twee-
verdieners, waartegen de partij al jaren strijdt, door het belastingplan explosief toeneemt. Betalen eenverdieners nu al tot 2,5 keer zo veel belasting als tweeverdieners met hetzelfde gezinsinkomen; door het belastingplan loopt dit op tot wel vijf keer zo veel. De tegenstem van de SGP, waar senator Schalk het kabinet dinsdag op voorbereidde, is niet koopkrachtgedreven, maar principieel.

Komt dit nog goed?

Tot 15 december is álles nog mogelijk. Wiebes zei woensdag ook tot het laatst toe te zullen strijden voor een meerderheid. Hij gunde geen blik „onder de motorkap”, maar achter de schermen wordt er nog altijd met partijen gesproken over steun. Zelfs met 50PLUS, de Partij voor de Dieren en de onafhankelijke OSF lopen er gesprekken. Wel zal het kabinet partijen dan op andere fronten toezeggingen moeten doen, of alsnog het huidige belastingplan moeten wijzigen. Dat kan, hoewel het belastingplan al door de Tweede Kamer is, nog steeds; via een zogeheten novelle. Dat is een soort bijsluiter met aanpassingen die in dat geval aan het belastingplan wordt geniet. Met zo’n novelle kan het kabinet, in ieder geval in theorie, dus ook de SGP nog tegemoet komen.