Er zijn op het complex veel verschillende typen bedrijven en branches gevestigd: van basischemie tot fijnchemie, van grondstoffen-producerende bedrijven tot bedrijven die nieuwe producten ontwikkelen en van start-ups tot multinationals.

Op het terrein zijn met enige regelmaat incidenten. Vorige week was er nog een brand bij een ammoniakfabriek. Op 2 november zorgde een stroomstoring voor het gedwongen stilleggen en vervolgens weer opstarten van enkele fabrieken op Chemelot. Dat leidde tot overlast voor de omgeving zoals de uitstoot van poeder, en geluid door fakkelen. De woonomgeving is het afgelopen jaar enkele malen bedekt door poeder en naftaschuim vanaf Chemelot. Verder werd vanaf Chemelot de afgelopen maanden te veel van de chemische stof pyrazool in de Maas geloosd en daarom is de drinkwaterwinning uit deze regenrivier sinds juli stilgelegd.

Het gebied heeft zich de afgelopen jaren steeds meer ontwikkeld van een traditioneel industrieterrein naar een campus voor onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten. Op de campus doen wetenschappers van onder meer de Universiteit Maastricht en de Technische Universiteit Eindhoven in samenwerking met diverse bedrijven onderzoek naar biomaterialen. Ook werken studenten, onderzoekers en ondernemers samen aan het ontwikkelen en vermarkten van nieuwe producten.

Op het terrein zijn al eeuwen lang bedrijven gevestigd. In 1902 richtte de Nederlandse overheid De Staatsmijnen op. In 1922 werd in Geleen de eerste steen gelegd voor het hoofdgebouw van de Staatsmijn Maurits. In 1973 werd de laatste mijn gesloten, waarna de naam werd veranderd in DSM (Dutch States Mines).

Het bedrijf DSM droeg in 2002 alle petrochemische activiteiten over aan de Saudi-Arabische onderneming SABIC. Met twee grote bedrijven op één industrieterrein, DSM en SABIC, werd de naam veranderd in Chemelot, een samentrekking van ‘chemo’ en ’lot’ (plek). Het was ook een verwijzing naar het mythische kasteel Camelot van koning Arthur.