„Het meest voor de hand ligt natuurlijk de ETA", aldus Bakker. Hij verwijst naar een bericht uit december dat de Nederlandse pers niet gehaald heeft. „De Spaanse politie heeft toen een kleine bom langs het spoor in Madrid onklaar gemaakt en twee Basken hiervoor gearresteerd. Dus ze hadden wellicht al plannen in die richting."

Als tweede motief noemt hij de tegenslagen die de ETA te verwerken heeft gehad. De afgelopen jaren heeft de Spaanse politie ongeveer honderd aanhangers gearresteerd. Zij zit de organisatie op de hielen. „Misschien juist omdat ze zo opgejaagd worden, is de druk om te presteren, een daad te stellen, des te groter. Een soort wanhoopsdaad", legt Bakker uit.

Toch is de aanslag van donderdag niet typisch ETA, zeker gezien de omvang. Volgens Bakker heeft de terreurorganisatie zich tot nu toe beperkt tot kleine aanslagen. „Ze hebben hun acties nog niet eerder zo massaal op burgers gericht. Het ging toch meestal om aanslagen op politici of politiebureaus. En op heel kleine schaal het toerisme, maar dat werd dan van tevoren aangekondigd, met als doel alleen materiële schade aan te richten."

Ook vraagt de onderzoeker zich af of de ETA zoveel mensen op de been kan brengen om zo’n complexe actie met dertien bommen tegelijkertijd uit te voeren.

De onderzoeker sluit ook zeker niet uit dat het terroristennetwerk al–Qaeda achter de aanslagen zit. „Spanje is een heel loyale bondgenoot van de Verenigde Staten en Groot–Brittannië in de strijd tegen die organisatie." Ook heeft de Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzon onlangs al–Qaeda–topman Osama bin Laden en nog een aantal andere terroristen aangeklaagd wegens betrokkenheid bij de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten.

„Wie het ook is, de ETA zal de verantwoordelijkheid voor deze aanslag sowieso niet opeisen. Daarvoor zijn de reacties binnen en buiten Spanje te heftig. Zelfs de gematigde Baskische organisaties hebben hun afschuw uitgesproken. Dat doet de ETA geen goed", besluit Bakker.