De Osloakkoorden voorzagen destijds in een beperkte mate van autonomie voor de Palestijnen en samen­werking met Israël op het gebied van veiligheid. Maar belangrijker nog: ze schetsten de contouren van een toekomstige Palestijnse staat. Nieuwe onderhandelingen zouden binnen vijf jaar tot Oslo II moeten leiden, waarmee de zogenaamde tweestatenoplossing binnen handbereik zou liggen.

De geschiedenis heeft anders uitgepakt. Om uiteenlopende redenen. Een golf van terreuraanslagen in de tweede helft van de jaren 90, uitbreiding van Israëlische nederzettingen, politieke onwil aan beide kanten. Bij herhaling is uitgesproken dat de Oslo­akkoorden in feite dood zijn.

Nu Abbas zich kennelijk niet eens meer aan de Osloakkoorden gebonden acht, lijkt het vredesproces wel definitief ten einde. Daar zijn overigens nog wel een paar kanttekeningen bij te plaatsen.

Veel media kopten dat Abbas de Osloakkoorden eenzijdig heeft ópgezegd. Feit is dat de Palestijnse president heeft gezegd dat hij zich niet langer gebonden voelt aan het verdrag van 1993 en heeft gedreigd dat hij zich er niet meer aan zal houden. Dat is formeel nog wat anders dan opzeggen.

Verder is het de vraag of Mahmud Abbas uit eigen beweging de Osloakkoorden kan opzeggen. Die zijn destijds door de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) met de Israëlische regering gesloten. Om een verdrag op te zeggen, zal er op zijn minst enige vorm van officiële besluitvorming binnen de PLO moeten hebben plaatsgehad.

Strikt genomen zou afstand nemen van de Oslo­akkoorden betekenen dat de Palestijnen hun auto­nomie opgeven en dat Israël het bestuur over de Westelijke Jordaanoever weer zou overnemen. Abbas heeft dat ook met zoveel woorden gezegd in zijn toespraak tot de VN: Israël moet zijn verantwoordelijkheid als bezettende macht nemen.

Deze manoeuvre van Abbas past in het listige spel waar de Palestijnen al een aantal jaren mee bezig zijn. Eenzijdige stappen zetten, zonder onderhandelingen met Israël. Of het nu gaat om het verwerven van het lidmaatschap van het Internationaal Strafhof of het afstand nemen van de Osloakkoorden.

Dat brengt de zogenaamde eenstaatoplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict een gevaarlijke stap dichterbij. Een staat waarin Joden en Palestijnen onder één bestuur komen en gelijke politieke rechten hebben. Dat vormt een ernstige bedreiging voor het voortbestaan van het Joodse karakter van de staat Israël.

Israël heeft in reactie op de toespraak van Abbas opnieuw het aanbod herhaald om naar de onder­handelingstafel terug te keren. Maar kennelijk aanvaardt de Palestijnse Autoriteit geen uitgestoken handen meer. Dat wekt overigens inmiddels ook niet al te veel verbazing meer.