Cgk Leerdam 100 jaar: Niet het kerkje van Verspuij
Met een jubileumdienst en een gezamenlijke maaltijd vierde de christelijke gereformeerde kerk in Leerdam deze zomer haar honderdjarig bestaan. Ds. J. van Walsem: „Echt jubileren is bovenal God eren.”
De predikant dient de gemeente nu vijf jaar. In de jubileumdienst koos hij er bewust voor het Woord te laten spreken en geen anekdotes te vertellen, zegt hij. „Ooit werd dit gebouw het kerkje van Verspuij genoemd, omdat deze broeder zich destijds met vrijmoedigheid heeft ingezet voor de stichting van onze kerk. Maar –met alle waardering voor zijn inzet– als het goed is, zijn we de kerk van Christus.”
De predikant is wel verwonderd over de inzet van de mannen van het eerste uur. „De tijd was onrustig. De Eerste Wereldoorlog was net begonnen. Toch voelden die mensen nood: er was behoefte aan een bepaald soort prediking.”
Die behoefte drong enkele Leerdammers ertoe de toenmalige gereformeerde kerk te verlaten en uiteindelijk toe te treden tot het kerkverband van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Populair maakten ze zich daar niet mee. „Van alle kanten werden ze uitgekreten”, staat in oude geschriften te lezen: „Zij zijn echter niet teruggedeinsd, maar hebben met elkander de hand aan de ploeg geslagen en zijn in biddend opzien tot de Heere aan het werk gegaan.”
De eerste kerkdiensten vonden plaats in het Volkskoffiehuis in de Nieuwstraat, op de plaats waar nu Sealthiël staat, het kerkgebouw van de gereformeerde gemeente in Nederland. Ds. J. Jongeleen uit Noordeloos leidde daar op 21 april 1915 de eerste dienst. Op 3 augustus bevestigde hij ouderlingen en diakenen. „Een jaar later werd het kerkgebouw aan de Noordwal geopend.”
Het gebouw in het centrum van Leerdam –ingeklemd tussen andere panden– met consistorie en verenigingsgebouw wordt nog altijd gebruikt. „Er passen ongeveer 220 kerkgangers in het gebouw. Een aantal jaren terug hadden we zo’n 330 leden, nu 285. Ze zijn afkomstig uit Leerdam en de dorpen eromheen. De gemeente komt trouw op, zowel ’s morgens als ’s avonds. Dus is het soms wat krap. En we zouden ook wel wat meer zaalruimte kunnen gebruiken. Anderzijds: onze gemeente is gezegend met veel jonge gezinnen. Dat heeft gevolgen voor de draagkracht. Daarom gaan we nuchter met deze dingen om. Bij bijzondere diensten en activiteiten wijken we soms uit naar andere kerken of gebouwen in Leerdam.”
De gemeente kreeg begin jaren dertig haar eerste predikant: ds. L. S. den Boer (1931-1934). Het zorgde in crisistijd voor een geestelijke opleving. „Maar we hebben ook diepe dalen gekend”, zegt ds. Van Walsem.
Zoals in 1941, toen lerend ouderling D. L. Aangeenbrug – die ds. Den Boer opvolgde – aangaf predikant te willen worden. De particuliere synode wees zijn verzoek af, waarna in november van dat jaar een scheuring volgde. „Voorganger en kerkenraad maakten op zondag 23 november bekend dat ze zich losmaakten van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Het overgrote deel van de gemeente en de hele kerkenraad kwam de donderdag daarop samen in gebouw Sealthiël als gereformeerde gemeente in opbouw.”
De kleine groep aan de Noordwal koos een nieuwe kerkenraad. Pas na 1969 kreeg deze gemeente weer nieuw elan toen ds. P. van Zonneveld naar de glasstad kwam. „Vanaf die tijd had de gemeente steeds vaker een eigen predikant. Dat zorgde voor stabiliteit.”
Anno 2015 probeert de gemeente „een weg te zoeken tussen verwarring en verstarring”, aldus ds. Van Walsem. „Het gaat om één Naam, twee wegen en drie stukken. We zijn dankbaar dat onze jeugd trouw naar de kerk komt en voor de onderlinge liefde die we opmerken.”
„Mag ik mijn Bijbel en mijn kussen?”
De christelijke gereformeerde kerk in Leerdam werd op 3 augustus 1915 geïnstitueerd. De gemeente werd in 1941 in meerderheid een vrije gereformeerde gemeente, die zich op 30 april 1942 aansloot bij het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten. De scheuring zorgde in 1941 voor de nodige beroering. „Vele mensen belden destijds aan bij de echtgenote van de koster met de vraag: „Mag ik mijn Bijbel en mijn kussen?”, staat in het boekje dat verscheen bij het 75-jarig jubileum.
De gemeente die in 1915 ontstond, werd van 1931 tot 1934 gediend door ds. L. S. den Boer. Oefenaar D. L. Aangeenbrug stond er vanaf 1934, tot 1941 in de cgk, en daarna in de gemeente die zich aansloot bij de Gereformeerde Gemeenten. De cgk heeft op dit moment 285 leden. Predikant is ds. J. van Walsem.
