Grieken stoten socialisten van het regeringspluche
Met champagne, vuurwerk en eindeloos getoeter van autoclaxons hebben duizenden Grieken zondagavond een politieke aardverschuiving gevierd. Meteen nadat de televisie meldde dat de conservatieven op een overwinning afstevenden, stroomden de mensen de straten van Athene op.
„Ze zijn weg, ze zijn weg”, juichten de aanhangers van de conservatieve partij Nieuwe Democratie, die zo’n 47 procent van de stemmen kregen, tegen ruim 40 procent voor de socialistische partij Pasok. De mensen verzamelden zich bij het hoofdkantoor van de ND, zwaaiend met blauwe vlaggen en opgetogen over de zege, die een einde maakt aan twee decennia van bijna ononderbroken Pasok-bewind. Het verkeer in de stad zat muurvast.
Kort nadat Georgios Papandreou, de leider van de socialisten, zijn nederlaag had toegegeven, kwam zijn conservatieve rivaal Kostas Karamanlis even het balkon op om naar zijn aanhangers te zwaaien. Onder de klanken van een zigeunerband vertrok Karamanlis even later om zijn overwinningstoespraak te houden in het naburige Zappeion, een conferentiecentrum.
Karamanlis noemde de overwinning „een grote eer en een grote verplichting.” De Pasok is sinds 1981 vrijwel onafgebroken aan de macht geweest. Alleen tussen 1990 en 1993 leverde de ND de premier. De ND heeft in de opiniepeilingen steeds voorgelegen op de socialisten, die veelal worden gezien als corrupt, inefficiënt en arrogant. Vier jaar geleden wonnen de socialisten de verkiezingen maar net. Vorige maand probeerde de partij het tij te keren door de populaire Papandreou tot leider te kiezen. Die zet kwam te laat.
De eerste uitdaging voor de ND als regeringspartij is duidelijk: de Olympische Spelen van aanstaande zomer. Veel projecten voor de spelen liggen ver achter op schema. Ook de beveiliging van het spektakel roept daardoor de nodige vragen op. Dat komt voor een deel door de verkiezingen: sinds het begin van de campagne is de aandacht vooral daarnaar uitgegaan.
De ND en de Pasok hebben allebei beloofd het mes te zetten in de enorme overheidsbureaucratie - iets nieuws voor de socialisten. Ook hebben ze beloofd de pensioenen en uitkeringen te verhogen en iets te doen aan de stagnerende economie en de dalende levensstandaard na de invoering van de euro.
Verder is Griekenland betrokken bij het herenigingsproces van het onder Grieken en Turken verdeelde eiland Cyprus, waarvan in ieder geval het Griekse deel op 1 mei tot de Europese Unie toetreedt.
Met zijn zege treedt de jurist Karamanlis in de voetsporen van zijn bekende oom. Konstantinos Karamanlis, die in 1998 overleed, was vier termijnen premier en twee keer president. Hij leidde Griekenland in 1981 de Europese Unie binnen.
De gedoodverfde regeringsleider studeerde rechten en economie in Athene en de Verenigde Staten. Hij kwam in 1989 als afgevaardigde in het parlement. In 1997 nam hij de leiding van de Nieuwe Democratie over. Hij wordt de eerste Griekse premier die na de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende Griekse burgeroorlog (1946-1949) is geboren.
De verliezende George Papandreou komt eveneens uit een dynastie van vooraanstaande politici. Zijn vader en zijn grootvader waren premier.