Twee keer duizend voedselpakketten deelden leden van de Hongaarse Gereformeerde Kerk zaterdag uit aan vluchtelingen. De helft ging naar mensen die nog op het Keletistation in Boedapest zaten. De andere helft was voor de colonne van 1200 mensen die te voet op weg waren naar Oostenrijk, aangevoerd door een eenbenige Syriër die voortdurend: „Duitsland! Duitsland!” schreeuwde. „We deden er extra drinkwater bij en vooral babyspullen, want daar was behoefte aan”, vertellen vrijwilligers van de Magyar Református Szeretetszolgálat, de Hongaarse Gereformeerde Kerkhulp. Die stichting werd in 2006 opgericht om migranten, vluchtelingen en asielzoekers hulp te bieden. Enkele tientallen betaalde medewerkers en veel meer vrijwilligers zijn actief in Boedapest, opvangkampen in Györ en Bicske en het opvangcentrum in de oostelijke stad Debrecen, het Ter Apel van Hongarije. Daar leven 1800 mensen uit 65 landen dicht opeen.

Zaterdag deed bisschop Istvan Szabó, de synodevoorzitter van de Hongaarse Gereformeerde Kerk, een oproep tot inzet en barmhartigheid, „in een vluchtelingensituatie die we nog nooit hebben gezien.” Hij waarschuwde voor „politiek misbruik” van de crisis in zijn land. Maar dat is allang aan de gang, zeggen Dóra Kanizsai-Nagy en Balázs Acsai, die voor de kerkstichting onder de vluchtelingen werken. Zij zien dat de Hongaarse Kerkelijke Commissie voor Migranten in Europa oproept tot hulp aan vluchtelingen, terwijl de in naam ook christelijke overheid van Hongarije alles doet aan het tegenhouden en terugsturen van migranten. Ze kennen de verhalen over vluchtelingen die niet alleen in Hongarije de ronde doen. „Grote onzin”, zegt Acsai. „Ik werkte lang in opvangkamp Bicske en liet altijd mijn sleuteltjes in de auto zitten. Nooit iets gebeurd. En al die mooie vrijwilligersmeisjes in de opvangcentra? Ze werden met respect behandeld.”

In 2014 meldden zich in Hongarije 40.000 asielzoekers; 435 van hen kregen een status. Dit jaar zijn er al 150.000 migranten gearriveerd, maar er werd nog vrijwel geen asielaanvragen gedaan of erkend. „Het probleem is de verhouding tussen de Hongaarse premier Orbán en de EU. Orbán moet flink doen tegen zijn rechtse achterban en dreigt zo zijn Europese subsidies te verliezen. Dan is er helemaal geen geld meer voor vluchtelingenopvang.”

„Je ziet zo veel schrijnende gevallen”, zegt Eszter Marko, die bij de vluchtelingenopvang in Boedapest werkt. „Een man uit Mali was bijna doodgeslagen met een honkbalknuppel. Hij spreekt alleen Songhai, een dialect waar geen tolk voor is.”

Staan de gereformeerde en de baptistische kerkleiding achter de opvang, de kerk van Rome is verdeeld. Péter Erdö, kardinaal van de toonaangevende kerk in Esztergom, noemde donderdag het bieden van hulp aan vluchtelingen meewerken aan mensensmokkel. Na een storm van kritiek zei hij later dat priesters „discreet” en „incognito” wel meehielpen met de opvang van vluchtelingen.