Heilig doel verdraagt niet elk middel
Met het oog op de komende Nederlandse première van de film ”The Passion of the Christ” tekent ds. A. Schreuder
protest aan tegen een manier van evangelisatie die de bijbelse boodschap „zo aanpast, dat er alleen nog een schokeffect en een gevoel van medelijden nodig zijn om je christen te noemen.” ”The Passion of the Christ” zal over een aantal weken ook in Nederland in première gaan. Het Platform The Passion of the Christ beijvert zich ervoor de omstreden film als evangelisatiemiddel te gaan inzetten, zoals dat ook in Amerika op grote schaal gebeurt. In dit platform zijn verschillende kerken vertegenwoordigd, alsook CV-Koers, de Evangelische Alliantie en de Evangelische Omroep.
Deze film confronteert ons opnieuw indringend met de vraag hóé we mogen en moeten bezig zijn met evangelisatie. Het feit op zich dat we mensen willen bereiken die van de Heere en Zijn Woord vervreemd zijn, is nog geen vrijbrief om alles in te zetten wat aan middelen beschikbaar is, evenmin om de inhoud van de boodschap aan te passen zoals het ons goeddunkt. Altijd moeten we ons afvragen of de methode van evangelisatie en de inhoud van de boodschap die we proberen over te brengen, in overeenstemming zijn met het Woord van God.
Postmodern
Er wordt in deze tijd veel gesproken en nagedacht over ”de boodschap en de kloof”. Hoe kun je de postmoderne mens met het Evangelie bereiken? Het is vaak een geweldige worsteling om de Bijbel en de bijbelse boodschap ’verstaanbaar’ te maken voor de postmoderne mens. De postmoderne mens is vervreemd van het Evangelie, maar heeft nog wel een religieus besef. Is hij in zijn of haar religieus besef aan te spreken?
Het grote gevaar dat op de loer ligt, is dat we de boodschap zo verstaanbaar gaan maken dat het evangelie dat we brengen geen Evangelie meer is. We moeten ons er goed bewust van zijn dat het Evangelie wel is vóór de mens, maar niet náár de mens. Paulus schrijft in Galaten 1:11: „Maar ik maak u bekend, broeders, dat het Evangelie, hetwelk van mij verkondigd is, niet is naar de mens.”
De ernst van de zonde en de zondeval, de verbroken verhouding van de mens met zijn Schepper, maakt dat er geen mens vanuit zichzelf zit te wachten op de boodschap van verlossing die de Heere in Zijn Zoon Jezus Christus heeft bekendgemaakt. En welk mens, ook met een religieus besef, zit te wachten op de boodschap dat na ons leven er een eeuwigheid wacht, waarin wij allen rekenschap moeten afleggen voor de Heere?
Om de kloof tussen de mens en het Evangelie te overbruggen is het nodig dat God de Heilige Geest Zijn zegen en Zijn kracht verbindt aan de middelen die wij gebruiken. Hét middel, dat Hij Zelf te boek heeft gesteld, is de Bijbel, het onfeilbare, door de Heilige Geest geïnspireerde Woord van God.
Evangeliseren betekent dat de mens die daarmee bezig is, nooit meer is dan een klein en nietig instrument in de hand van God. Evangeliseren betekent God laten werken door Zijn Geest en Woord, in het besef dat Hij machtig is harten te openen voor het Woord, waardoor er wonderen gebeuren en mensen tot bekering en geloof komen.
Bioscoop
”The Passion of the Christ” wordt gezien als een goed en geoorloofd evangelisatiemiddel. Op grond van alles wat er inmiddels over gepubliceerd is, moeten we echter eerlijk constateren dat er van de bijbelse boodschap niets meer overblijft en dat het doel alle middelen lijkt te heiligen. Ik ben bevreesd dat onderhand velen alles geoorloofd vinden en alles wat ons heilig moet zijn, willen opofferen om de kloof met de wereld te overbruggen. De kloof tussen de wereld en de kerk is steeds groter aan het worden, maar moeten we die kloof overbruggen door gebruik te gaan maken van de bioscoop?
De film wordt geweldig gepromoot door de commercie en ook door de zogenaamde megakerken in de VS. Het zal ongetwijfeld een kassucces worden. Massa’s mensen trekken naar de bioscoop om de film te zien.
Velen komen op die manier met het Evangelie van Christus in aanraking, wordt er gezegd. Maar dat is niet waar, want wat men gezien heeft is geen Evangelie meer. Zonder het zelf te beseffen zijn de voorstanders van dit type evangelisatie gevangen in een werelds en commercieel denken, dat uitgaat van succes en grote getallen. In Gods Koninkrijk gaat het zo vaak om dat ene verloren schaap waarover blijdschap is in de hemel. Dan gaat het over de ene mens die wordt bijgeschreven op de rol en die in Sion wordt ingelijfd.
Wie op reformatorische grondslag evangelisatie wil bedrijven, durft, kan en wil het alleen wagen met het Woord van God en is zeer bevreesd om de bijbelse boodschap van haar heiligheids- en waarheidsgehalte te ontdoen.
Dan hebben we de film als verbeelding van het Woord niet nodig, zeker niet van het leven van Jezus. Dan is er heilige schroom om het leven van Jezus in beeld te brengen. Schroom, ontzag en eerbied voor wie Hij is. Alhoewel mens geworden, is Hij wel de Zoon van God. Het kennen van Hem als de van God gezonden Zaligmaker is een werk van de Heilige Geest. Johannes getuigt ervan hoe hij Jezus als de Zoon van God heeft leren kennen. In Johannes 1:14 schrijft hij: „En het Woord is vlees geworden, en heeft onder ons gewoond (en wij hebben Zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als des Eniggeborenen van den Vader), vol van genade en waarheid.”
Die heerlijkheid is niet uit te beelden en af te beelden, maar wel te beleven en te ervaren in het hart. Het gaat daarbij om het kennen van Hem vanuit Zijn Woord, door Zijn Geest. Verfilming wordt dan ontkenning en miskenning van Zijn uniek lijden en sterven.
Vertekend beeld
De maker van de film zegt geleid te zijn door de Heilige Geest. Dat waag ik echter te betwijfelen. De Heilige Geest werkt in het zaligmaken van zondaren alleen met en door het Woord. De Heere heeft geen ander middel nodig en zal ook niet toestaan dat we andere middelen gebruiken. De verhoogde Christus zegt op de laatste bladzijde van de Bijbel, in Openbaring 22:19: „Indien iemand afdoet van de woorden des boeks dezer profetie, God zal zijn deel afdoen uit het boek des levens, en uit de heilige stad, en uit hetgeen in dit boek geschreven is.”
Wat ik over de film lees is voor mij weerzinwekkend en schokkend. Ik durf zelfs het woord „godslasterlijk” neer te schrijven. Zo’n film brengt mensen niet bij de Christus der Schriften, maar doet een totaal vertekend beeld ontstaan van Hem. Paulus zegt in Galaten 3:1 over zijn prediking dat hij Jezus Christus voor hun ogen geschilderd heeft, „onder u gekruist zijnde.” De Jezus van Gibson is niet dezelfde als Jezus Christus Die Paulus verkondigde.
Deze film confronteert ons niet alleen met de kloof tussen kerk en wereld, maar ook met de kloof tussen degenen die zich christen noemen en evangeliseren. De film doet mij denken aan de woorden van de Heere Jezus in Matthéüs 24:4, 5: „En Jezus, antwoordende, zeide tot hen: Ziet toe, dat niemand u verleide. Want velen zullen komen onder Mijn Naam, zeggende: Ik ben de Christus; en zij zullen velen verleiden.”
Als de Bijbel voor ons werkelijk de Heilige Schrift is en het erfgoed van de Reformatie voor ons dierbaar en onopgeefbaar is, zullen we op evangelisatieterrein ook grenzen moeten durven trekken. Ons met kracht moeten verzetten tegen een manier van evangelisatie die de bijbelse boodschap zo aanpast, dat er alleen nog een schokeffect en een gevoel van medelijden nodig zijn om je christen te noemen. Het geloof in Jezus verwordt zo tot een geloof in een idool, zoals er in deze wereld, gedomineerd door de massamedia, zo veel zijn.
Niet alle middelen heiligen het doel, zeker niet als het om het ene ware geloof gaat. We moeten bij evangelisatie schriftuurlijk blijven denken en onze kracht niet zoeken in de massa en in de hype bij het zien van beelden, maar het Woord aan het woord laten komen, vooral in de persoonlijke ontmoeting van mens tot medemens. Wie niet meer gelooft in de kracht van het goddelijk Woord en in de kracht van de Heilige Geest, heeft ten diepste geen boodschap meer.
Allen die op een reformatorische grondslag begeren evangelisatie te bedrijven, zullen zich verre houden van alle middelen die de boodschap verwringen.
Onveranderd middel
Als door alle eeuwen heen de levende verkondiging van het Woord hét middel was om zondaren tot God te bekeren, moeten we niet denken dat dit in ons postmoderne tijdperk anders is. Wanneer we dat denken, maken we de middelen machtiger dan de Heere.
Alle beroering rondom deze film doet mij vrezen dat wij als christenen onderhand ook zo postmodern zijn geworden en zo oppervlakkig zijn gaan leven, dat wijzelf de diepste inhoud van het Woord niet meer dreigen te verstaan en het diepe ontzag voor de Heilige Schrift als het Woord van God aan het kwijtraken zijn.
Het verschijnen van deze film is een zaak die shockeert en erom vraagt met alle kracht te worden weersproken. Het is geen getuigenis van de Christus der Schriften, maar een verleiding, die velen zal leiden op het spoor van de dwaze maagden, zoals Jezus daarover spreekt in Matthéüs 25. Deze komen aan de hemelpoort, menend Jezus te kennen, maar dan zal blijken dat zij zich vergist hebben. Voor eeuwig.
De zaak van de Heere is te heilig, de eer van God is te groot, het lijden van Christus is te uniek en de ziel van de mens te kostbaar om tegen films als deze niet met alles wat in ons is te protesteren.
De auteur is predikant in Rijssen en voorzitter van het deputaatschap evangelisatie van de Gereformeerde Gemeenten.