Broer Corrie ten Boom promoveerde in Leipzig op „rassenantisemitisme”
Zijn jongere zus, Corrie ten Boom (1892-1983), kreeg grote bekendheid. Vanuit de hele wereld komen belangstellenden naar Haarlem om daar het Corrie ten Boomhuis te bezoeken – en hun aantal neemt nog steeds toe.
Veel minder bekend is haar broer Willem (1886-1946). Deze theoloog heeft zich echter eveneens zeer ingezet voor het Joodse volk, leert de levensbeschrijving ”Met Gods hulp gelukt” van Ties Engelsma. Engelsma schreef dit boek in het verlengde van zijn scriptie (master jodendom) aan de Protestantse Theologische Universiteit. Zijn begeleider, kerkhistoricus dr. Gert van Klinken, voorzag het van een voorwoord.
Bijna profetisch
Willem ten Boom promoveerde op 10 april 1928 tot doctor in de filosofie, op een dissertatie over „het ontstaan van het moderne rassenantisemitisme, in het bijzonder in Duitsland.” Dat gebeurde, opmerkelijk genoeg, in het Duitse Leipzig. Omvangrijk is zijn proefschrift niet (51 bladzijden). Maar het bevat bijna profetische zinnen: „Man mag auf diese oder noch grössere Weise die Ausrottung des Judentums betreiben wollen, jedenfalls muss bei Propagierung solcher Gedanken der Augenblick kommen, wo die rassenantisemitische Gedanken in die Tat umgesetzt d.i. zum Pogrom werden.” Oftewel: er komt een moment dat propaganda voor het rassenantisemitisch gedachtegoed tot daden leidt. Engelsma: „Inmiddels weten we helaas dat Ten Boom dit scherp en vroeg –het was pas 1928– gezien heeft: ook in het beschaafde West-Europa was zo’n scenario mogelijk.”
Theodotion
Twee jaar eerder, in 1926, was ds. Ten Boom (die daarvoor hervormd predikant was in achtereenvolgens Uithuizen en Made-Drimmelen) als predikant-zendeling in dienst getreden van de Nederlandse Vereniging voor Israël (NVVI). Deze vereniging, die haar wortels had in het Reveil, was gevestigd in Amsterdam. Ten Boom ging echter in Hilversum wonen, waar hij het internaat Theodotion (Godsgeschenk) stichtte. Tijdens de oorlog hield hij hier heel wat joden verborgen. Eén van hen vertelde later: „Toen de Gestapo kwam, verstopte ik me onder de vloer van Dr. Ten Booms studeerkamer. Toen de soldaten binnenkwamen, mopperde hij op hen, omdat ze hem stoorden bij de voorbereiding van zijn preek. De soldaten waren onder de indruk van zijn houding en gingen weg. [Hij] redde mijn leven.”
„Met Gods hulp gelukt”; Willem ten Boom (1886-1946) – Een leven lang op de uitkijk voor kerk en Israël; Ties Engelsma; uitg. Corrie ten Boomhuis, Haarlem; 2013; ISBN 978-90-7614-306-4; 136 blz.; € 17,50;
Klik hier voor meer informatie over de levensbeschrijving van Willem ten Boom.
Lees ook:
In de kamer van Corrie was het veilig
Corrie ten Booms boodschap voor kinderen
Lespakket voor groep 8 over Corrie ten Boom
De boodschap van Corrie ten Boom
