„Computer: geen meester maar slaaf”
Het computertijdperk vraagt om een actualisering van de Tien Geboden. Dat zei dr. P. Blokhuis van de Christelijke Hogeschool Ede vrijdag tijdens de Wegwijsbeurs in Utrecht. „De computer moet niet onze meester zijn, maar onze slaaf.”
Regels klinken vaak bedillerig, zei Blokhuis, die in Ede ethiek van de communicatie doceert. Hij verwacht echter dat juist de Tien Geboden zo verankerd liggen in onze christelijke levensovertuiging, dat die wel een rem voor ons zijn, ook als we alleen achter de computer zitten en er geen verdere controle is. Aan elk van de geboden ontleende hij een regel voor het omgaan met de computer.
„Het eerste gebod voor computergebruik is: Word geen slaaf van de computer. Eerst komt God, dan de mens en dan de computer. Als je slaaf wordt van de computer, keer je die volgorde om. Het tweede gebod is: Gebruik de computer als een computer. De indruk ontstaat dat de computer je bereik verlengt tot de hele wereld, dat je met iedereen een relatie kunt aangaan en dat je kennis oneindig groot is. Als je dat denkt, ben je bijna zelf God. Maar die indruk is niet juist, de computer is niet meer dan een stuk gereedschap.”
Blokhuis legde er de nadruk op dat je nooit een computer de schuld moet geven. „Het derde gebod is dat je ervoor moet zorgen dat altijd de méns de verantwoordelijkheid draagt. Het vierde gebod, over de sabbatsrust, wijst ons op de noodzaak om aandacht te hebben voor de wereld die God gemaakt heeft. Kijk daarnaar, en doe dat zonder computer.
We zien ook dat de computer mensen losmaakt van hun gezin: snel mijn bord leeg en naar mijn kamer, achter de pc. Uit het vijfde gebod wil ik afleiden dat we de gemeenschap met de kring waarin we leven, moeten respecteren. Maak je niet los van degenen met wie je leeft.
Het zesde gebod breng ik in verband met beschadigen. Wees dus zorgvuldig, berokken een ander geen schade, respecteer en bescherm privacy. E-mail is vaak een slordig kattebelletje; als je iets heel vertrouwelijks hebt, wijd er dan een brief aan.”
De les uit het zevende gebod spreekt bijna vanzelf: „Gebruik internet niet als kanaal voor seksuele beelden en taal. Dat is een groot gevaar, het gaat zo gemakkelijk, maar beschouw het als echtbreuk.”
De computer vergemakkelijkt ook diefstal. „Het is niet erg om voor een werkstuk informatie van internet te benutten, maar gebruik werk van anderen niet als eigen bezit. Ook het spreken van vals getuigenis komt voor. Het negende gebod is: Wees oprecht. Verspreid geen kwaad gerucht en speel niet de rol van een ander, dat tast het meest basale van menselijke relaties aan. Uit het tiende gebod kunnen we leren niet afgunstig te zijn. De massale advertenties op internet kunnen van ons hoofd één grote begeerte maken.”