“The untold story” (Het niet vertelde verhaal) heet het project dat het Calvijn College (locatie Appelstraat) en de Gesamtschule Weierheide in Oberhausen, Duitsland, samen hebben opgezet. Met hulp van docenten zijn vmbo-leerlingen drie jaar lang in touw geweest om meer over de Tweede Wereldoorlog te weten te komen. Er waren uitwisselingen, opdrachten, in de geschiedenislessen werd gesproken over de oorlog en in het derde jaar werd het internationale initiatief afgerond met vraaggesprekken. De jongeren zochten overlevenden van de oorlog thuis op en vroegen hen hoe zij die periode persoonlijk hebben ervaren.

Voor de leerlingen van het Calvijn College zit de klus erop. Donderdag waren ze allemaal present op een afsluitende bijeenkomst op hun school in Krabbendijke, waar de dvd met interviews werd aangeboden aan Ada van Hoof en Ivo van Beekhuizen van het Dijk- en Oorlogsmuseum Polderhuis in Westkapelle. Ze hebben er veel van geleerd.

„We zijn naar de de Duitse oorlogsbegraafplaats Ysselsteyn geweest waar 32.000 gesneuvelden liggen, en naar het Bunkermuseum in Oberhausen”, vertelt Anne Schoemaker. De vijftienjarige zegt dat ze zich nu beter realiseert hoe waardevol het is om in een land zonder oorlog te leven. „Daar ben ik nu van overtuigd.”

Geschiedenisleraren Robbert Jan Poortvliet en Bram Francke en enkele instellingen, waaronder de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) begeleidden de scholieren. De voertaal bij The untold story was Engels en ofschoon teamleider Sjaak Danker aanvankelijk twijfelde of de leerlingen daarmee uit de voeten konden, bleek spoedig dat deze keuze geen enkel beletsel vormde, zei hij donderdag. De deelnemers gingen enthousiast aan de slag. Danker: „Het werd een andere manier van leren, leren door te dóen, je móet wel Engels met elkaar spreken, er is geen andere keus, en gebleken is dat je daar heel veel van opsteekt.”

De leerlingen van de school in Oberhausen interviewden Duitse overlevenden, de Zeeuwse scholieren gingen het gesprek aan met Zeeuwen. Een van hen was fruitkweker Rinus Sinke uit Yerseke, die twee jaar dwangarbeider was in een torpedofabriek in de Duitse marine- en havenstad Kiel. „Elke ochtend om halfzeven loeide er een sirene en dan moest je naast je bed staan.” Sinke (nu 92) ontpopte zich in de fabriek als een uitstekend draaier, „want ik deed het werk graag”. Hij heeft in Kiel veel bombardementen meegemaakt. „In de eerste jaren na mijn terugkeer in Zeeland werd ik ’s nachts altijd wakker als het onweerde. Ik dacht dan dat we werden gebombardeerd.”

De angst regeerde in de oorlog, blijkt uit de verhalen in de filmpjes. „Zouden jullie ook zo onderdanig zijn als het nu oorlog was?” vroeg Tweede Wereldoorlog-kenner Hans Sakkers aan de jongeren. Een jongen: „Ik denk het wel. Als je niet luisterde werd je opgepakt en ging je naar een strafkamp. Je had geen keuze. Ze waren gewapend.”

Josien Pootjes van SCEZ legt uit dat The untold story te danken is aan het Polderhuis in Westkapelle. Dat museum bedacht in 2009 het project Memories to Share (Herinneringen om te delen) waarmee bezoekers met speciaal ontwikkelde software wordt getoond wat gewone mensen –„zowel de onderdrukkers als de onderdrukten”, aldus Pootjes– in de oorlog hebben meegemaakt. De interviews van The untold story krijgen een plek in het museum.

Pootjes: „Omdat de leerlingen ook een workshop filmen en monteren hebben gevolgd is het resultaat schitterend. Er kwamen heel wat emoties los tijdens de interviews, maar het was de moeite waard. Ik zal hier met weemoed aan terugdenken.”